Taalonderwijs in Caribisch Nederland is complex: leesonderwijs vindt bijvoorbeeld vaak eerst in het Nederlands plaats terwijl dat voor vrijwel alle leerlingen een vreemde taal is. Onderzoek suggereert nu: gebruik de moedertaal om het leesonderwijs een boost te geven! Jason (6 jaar) zit in groep 3 van de Prinsesa Irene school op Bonaire. Hij vindt het heel spannend, want hij gaat dit jaar leren lezen. In groep 3 in het Nederlands, en een jaar later ook in het Papiaments. Dat wordt nog een hele klus omdat hij in beide talen niet zo sterk is. Naomi (6), ook in groep 3 maar op de Jozef school op Aruba, volgt een zelfde traject. Zij beheerst het Papiaments erg goed, maar heeft moeite met het Nederlands. En juist in die taal moet ze het eerst leren lezen! Ryan (6 jaar) zit in groep 3 van de Maria school op Curaçao. Hij spreekt heel goed Papiaments en slechts een beetje Nederlands. Hij leert eerst lezen in het Papiaments en daarna in het Nederlands. Hij heeft van deze drie kinderen de beste kaarten. Hij begint het aanvankelijk lezen vanuit de taal die hij het beste beheerst!
Papiaments is
vaak moedertaal,
Nederlands varieert
De onderwijstrajecten van Jason, Ryan en Naomi laten zien hoe complex taalonderwijs in Caribisch Nederland kan zijn. De meeste leerlingen hebben Papiaments als moedertaal, terwijl hun vaardigheid in het Nederlands sterk varieert. Het is voor vrijwel allemaal een vreemde taal – een taal die in hun omgeving niet of nauwelijks wordt gesproken en die ze vooral via school moeten leren. Toch leert iets meer dan de helft van de kinderen eerst lezen in het Nederlands en pas een jaar later in het Papiaments.
In een grootschalig veldonderzoek hebben de Radboud Universiteit en de University of Curaçao de leesontwikkeling van 589 kinderen op basisscholen op de Benedenwindse Eilanden Aruba (4 scholen), Bonaire (3 scholen) en Curaçao (4 scholen) onderzocht. Er is nagegaan hoe de ontwikkeling van taal en lezen in het Papiaments en het Nederlands verloopt, afhankelijk van de volgorde van instructie: Papiaments-Nederlands, of andersom, en wat de invloed is van kind-, gezins- en schoolkenmerken.
Onze belangrijkste conclusie: gebruik de moedertaal om het leesonderwijs een boost te geven!
De namen van de leerlingen in dit artikel zijn gefingeerd.
Dit artikel verscheen in de special Taalonderwijs in Caribisch Nederland van Didactief, maart 2023.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
