Onderzoek

Meer bewegen kost meer geld

Tekst Jerzy Straatmeijer
Gepubliceerd op 03-05-2017 Gewijzigd op 24-10-2017
Beeld Frits Dijcks
Basisscholen moeten meer gymnastiek geven, vindt de VVD, en het liefst met een vakleerkracht. Maar dat kan alleen met extra investeringen.  

Hoe fitter, hoe slimmer, weten we inmiddels uit onderzoek. Daarom wil de overheid bewegingsonderwijs stimuleren: met het primair onderwijs is afgesproken dat alle scholen eind 2017 minimaal twee gymuren per week laten geven door een leerkracht met een aanvullende bevoegdheid voor bewegingsonderwijs. Vanaf 2021-2022 zou dat drie uur per week moeten zijn. Kamerlid Heerema (VVD) doet er nog een schepje bovenop: hij heeft het kabinet gevraagd om vakleerkrachten bewegingsonderwijs verplicht te stellen. Zonder uitbreiding van de totale onderwijstijd komen de extra gymlessen in de plaats van reguliere lessen, en dus hoeven de maatregelen volgens Heerema niks extra’s te kosten: als de vakleerkracht de gymlessen verzorgt, zijn er minder groepsleerkrachten nodig of hebben die tijd voor andere onderwijstaken.

Besparingen vallen tegen

Goed bewegingsonderwijs heeft wel degelijk een prijskaartje, blijkt uit ons onderzoek in opdracht van het ministerie van OCW. Zo moeten er de komende jaren twee- tot zesduizend extra vakleerkrachten worden opgeleid en aangesteld. Daarnaast vallen besparingen door gedwongen ontslagen vermoedelijk substantieel lager uit dan verwacht, doordat er reorganisatiekosten bij komen. Bovendien zullen de gym- en groepsleerkrachten elkaar blijven overlappen in de personeelsbezetting: niet alle scholen beschikken over een gymzaal in de buurt, en groepsleerkrachten zullen vaak toch tijd kwijt zijn aan logistiek, zoals reis- en omkleedtijd.

Wat zien we als we de geopperde besparingen met de belangrijkste kostenposten verrekenen? In een scenario met twee uur gymles per week, voor 80% gegeven door vakleerkrachten, is een extra investering nodig van circa 167 miljoen euro voor de periode 2017-2021. Daarna worden de structurele extra kosten geschat op 32 miljoen euro per jaar. Een ambitieuzer gymscenario, met wekelijks drie lesuren en voor 100% gegeven door vakleerkrachten, vergt ongeveer 790 miljoen tot en met 2021, en daarna jaarlijks 152 miljoen euro. Maar er is nog meer nodig: extra capaciteit voor de ALO’s om de extra benodigde vakleerkrachten op te leiden, en zo’n 2.200 extra gymzalen. Kostenneutraal zijn de voorgenomen maatregelen voor bewegingsonderwijs en vakleerkrachten dus niet uit te voeren.


Kees van Bergen, Jerzy Straatmeijer, Koen Breedveld en Nienke Lammertink. Bewegingsonderwijs en vakleerkrachten. Regioplan/Mulier Instituut, 2017, rapportnr. 16141.

Click here to revoke the Cookie consent