Het vak maatschappijwetenschappen bestaat al sinds 1985 (tot 2007 onder de naam ‘maatschappijleer’), maar het lesprogramma werd lange tijd niet vernieuwd. Hoog tijd voor achterstallig onderhoud, vertelt Lieke Meijs van het nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling SLO, dat de pilot coördineert die in 2010 van start ging.
Veertien havo- en vwo-scholen experimenteren met een nieuw curriculum dat uitgaat van de concept-contextbenadering. Met concepten als identiteit, conflict of globalisering analyseren leerlingen onderwerpen zoals de Nederlandse missie in Afghanistan.
Luc Sluijsmans, onderzoeker bij SLO, sloot onlangs de evaluatie van de havo-pilot af. Docenten en leerlingen blijken grotendeels positief, maar er zijn nog wel verbeterpunten. Bijvoorbeeld op het gebied van toetsing. ‘In het oude lesprogramma draaide het vooral om het reproduceren van kennis’, legt Sluijsmans uit. ‘Nu gaat het om analytische vaardigheden. Om die te toetsen heb je een ander soort vragen nodig. Dat is wel even wennen.’ Het aanbieden van nascholing op didactisch gebied is dan ook een van zijn aanbevelingen.
Verder probeerde Sluijsmans tijdens het evaluatietraject docenten integraal naar het leerplan te laten kijken. Het is niet alleen de inhoud die bepaalt of een leerplan aanslaat, maar ook factoren als het lesmateriaal, de toetsing of de gekozen didactiek. ‘Voor veel docenten is de samenhang tussen dat soort leerplanaspecten echt een eyeopener.’
Marco Veldman, docent maatschappijwetenschappen op het Johannes Fontanus College in Barneveld en een van de ontwikkelaars van het lesmateriaal, beaamt dat er nog verder gepraat moet worden over het curriculum. ‘Logisch, want de syllabus met eindtermen was nog niet klaar toen wij met het lesmateriaal aan de slag gingen.’
Bovendien zijn discussies volgens Veldman inherent aan een vak als maatschappijwetenschappen. ‘Bij wiskunde is er voor 99% consensus over de lesstof, bij ons niet. Iedereen legt andere accenten.’
Geen probleem voor Veldman, die de gesprekken met vakgenoten erg stimulerend vindt. Dat levendige debat ziet Lieke Meijs ook als een groot winstpunt van de pilot. ‘Maatschappijwetenschappen is geen groot vak als Nederlands. De vaksecties zijn vaak klein. Maar door de docentenbijeenkomsten tijdens de pilot is het contact met collega’s op andere scholen enorm versterkt.’
Op dit moment biedt zo'n veertig procent van de middelbare scholen maatschappijwetenschappen aan. Gaat dat aantal dankzij het nieuw opgetuigde curriculum omhoog? Meijs: ‘Dat kan, maar hoeft niet. Vanwege bezuinigingen schrappen sommige scholen juist keuzevakken.’
Veldman is optimistischer: ‘Het slaat aan. Ik zie dat meer leerlingen na hun eindexamen iets met sociale wetenschappen gaan doen.’ Of dat ook voor vwo-leerlingen geldt, zal later dit jaar blijken. Dan is de evaluatie van die pilot afgerond.
Meer informatie: www.slo.nl/organisatie/recentepublicaties/evaluatiemaatschappijwetenschappenhavo
Dit artikel is eerder verschenen in Didactief van maart 2014
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
