Een van de kerndoelen van wiskundeonderwijs is dat leerlingen leren om problemen op te lossen en analytisch te denken. Dit geldt als belangrijke vaardigheid voor het latere functioneren in werk en samenleving. Daarom is wiskundig denken een van de gezichtsbepalende onderdelen van de nieuwe wiskundecurricula voor havo en vwo, die in 2015 zijn ingevoerd in klas 4. Maar hoe realiseren we dit in de praktijk? Om deze vraag te beantwoorden ontwikkelden zes docenten van drie vo-scholen in samenwerking met het Freudenthal Instituut en Cito denkactiverende wiskundeopgaven. Soms heel originele, soms ook eenvoudige aanpassingen van bestaande opgaven uit de schoolboeken. Vervolgens lieten ze hun leerlingen stoeien met deze opgaven.
Of leerlingen daadwerkelijk geprikkeld worden tot nadenken staat of valt met de aanpak van de wiskundeleraar. Geïnteresseerd luisteren naar de leerling, met hem meedenken, prikkelende vragen stellen en laten merken zelf enthousiast te zijn over het oplossen van wiskundige problemen blijken essentieel. Het is, zoals een van de betrokken leraren opmerkte, 'een kwestie van een tweede natuur' om als leraar steeds kansen te zien voor denkactiverende vragen en deze te benutten. Groepswerk, liefst in kleine groepjes van bijvoorbeeld drie leerlingen, biedt goede kansen. Maar ook klassikale gesprekken over de verschillende manieren waarop leerlingen een probleem hebben aangepakt, kunnen leiden tot wiskundig denken.
Natuurlijk doet ook de opgave ertoe. Soms kunnen eenvoudige ingrepen een opgave uit de methode prikkelender en interessanter maken voor leerlingen. Laat bijvoorbeeld een gegeven weg of formuleer een probleem meer open door voorgeschreven tussenstappen weg te laten. De aan het onderzoek deelnemende leraren zeiden op dit punt alerter te zijn geworden. Deze alertheid is het halve werk: de benodigde tijd voor voorbereiding en daadwerkelijke behandeling in de les blijkt dan beperkt te kunnen blijven. Voor wiskundeleraren die hiermee zelf aan de slag willen, zijn er een handreiking, een opgavedatabase en videoclips beschikbaar.
Tekst: Paul Drijvers
Paul Drijvers e.a., Wiskundige denkactiviteit in praktijk. NRO-praktijkonderzoek door het Freudental Instituut (Universiteit Utrecht), Cito, Farel College in Amersfoort, Maurick College in Vught en het Nieuwe Eemland in Amersfoort.
Klik hier voor handige links bij dit artikel.
Dit artikel is eerder verschenen in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief (december 2015).
21 maart 2016
1 Maak de wiskundeles denkactief: handige links
2 Maak de wiskundeles denkactief: handige links
3 NRO projectpagina
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
