Interview

Logisch nadenken

Kinderen hebben recht op goed onderwijs, vindt Peter Out (50). En het liefst draagt hij daar zelf aan bij. Dus maakte hij vorig jaar na twintig jaar consultancy de overstap naar het onderwijs. Terwijl hij zijn eerstegraads bevoegdheid haalde aan de Eindhoven School of Education, gaf hij natuurkunde aan havo- en vwo-leerlingen op het Rombouts College in Brunssum. Als consultant gebruikte Out vaak mindmaps, een techniek waarmee je problemen snel en goed analyseert.  Hij wilde onderzoeken of hij het onderwijs met deze methode kon verbeteren. Per leerjaar vatte hij de leerstof samen in overzichtelijke schema’s. Leerlingen kregen zo een totaalbeeld van de stof, wat ze gehad hadden en wat er nog aan bod zou komen.En wat blijkt? Leerlingen lijken effectiever en efficiënter te leren. Ze vinden deze aanpak leuk, het opfrissen van oude stof gaat snel, de natuurkunde landt beter. Met deze methode bracht Out ook het begrijpend lezen op zijn stageschool in kaart. Dit resulteerde in een schoolbreed beleid voor tekstanalyse. Out gebruikt de mindmap nu op zijn nieuwe werkplek, het Grotius College in Heerlen.

Fijn zo’n totaaloverzicht, maar natuurkunde blijft toch een moeilijk vak?
Peter Out: ‘Nou nee, eigenlijk niet. Het draait maar om een paar begrippen, je hoeft geen dikke boeken uit je hoofd te leren. En verder is het een kwestie van logisch nadenken. Het is de kunst leerlingen dit te laten zien. Daar helpt de mindmap goed bij. Het geeft een helder overall beeld, waardoor de stof niet meer zo voor ze zweeft. Ze kunnen het inpassen in een geheel.’

Helpt het de docent?
‘Op mijn stageschool was ik de enige natuurkundedocent in de bovenbouw. Als beginnend leraar was het fijn een overzicht te krijgen over alle lesstof? En je kunt mindmaps breder inzetten. Op mijn huidige school leggen we nu het wiskunde- en natuuronderwijs in mindmaps naast elkaar. En dan blijkt dat we soms bij natuurkunde  al bezig zijn met wiskunde die de leerlingen bij wiskunde nog niet behandeld hebben. Niet zo gek dus dat ze vastlopen. We gaan het vanuit de onderbouw meer met elkaar integreren.’

Je hebt je ook nog verdiept in begrijpend lezen. Hoezo?
‘Leerlingen moeten bij alle vakken lappen tekst lezen. En daar lopen ze op vast. Op mijn stageschool hebben alle secties geïnventariseerd wat bij hun de problemen waren met begrijpend lezen. Toen ik dit samenvatte in een mindmap, was er een grote overlap. Zo kwamen we uiteindelijk tot een schoolbreed beleid over tekstanalyse. Leerlingen krijgen nu niet meer verschillende strategieën aangeboden waardoor ze in de war raken. En de tekstanalyse zelf heb ik ook in een mindmap gezet, een stappenplan. Die kun je als poster in de klas hangen of bij proefwerken uitdelen.’

Hoe kijk je als zij-instromer naar het onderwijs?
‘In het bedrijfsleven moet het zo efficiënt mogelijk. Hierin kunnen scholen nog een slag maken. Meer samenwerken, doelgerichter. Dit moet wel van onderaf komen, net als met dat taalbeleid. Dat kwam de kwaliteit van het hele onderwijs ten goede. Maar ik ervaar nu ook de hectiek en hoe snel je opgeslokt wordt.’

Wat ga je nu doen?
‘De exameneisen voor natuurkunde gaan veranderen. Ik ga dit in een mindmap zetten. Dan zien we in één keer hoe we ons onderwijs moeten aanpassen.’

Dit artikel verscheen in Didactief, december 2012.