‘Dat jongetje valt naar beneden en wordt nét op tijd gered.’ Carlito (6) ziet het tafereel in gedachten levendig voor zich, dat is duidelijk. Hij zit met vijftien klasgenootjes in een kring. Op het digitale schoolbord voor hun neus staan drie plaatjes. Op het eerste plaatje staat een groepje kinderen op een rots en op de middelste een groot vraagteken. Het derde plaatje laat zien hoe twee kinderen een derde kind, dat wanhopig boven op de rots ligt (vlak naast een ravijn natuurlijk), vastgrijpen aan handen en voeten. Wat is er op dat tweede plaatje gebeurd?
Groep 3 van kbs De Regenboog in Zoetermeer doet lekker mee met de les vanmiddag. Spelenderwijs werken ze aan hun kennis van de wereld en zichzelf, vertelt meester Tom Noordtzij later. ‘Er komen nieuwe woorden voorbij (leeuw, jungle, steen, rots, vallen, schrikken), ze moeten samenwerken en verkennen een aantal emoties.’
Deze eerste safari van 123zing.nl is best spannend af en toe, gelukkig mogen de leerlingen er ook bij bewegen. ‘Zouden jullie dat kunnen nadoen?’, vraagt meester Tom bijvoorbeeld, wijzend naar de reddingsactie op het derde plaatje. ‘Nusra?’ Groot enthousiasme natuurlijk als ze schaterend plat op de grond ploft en Carlito en Sam haar met toestemming van de meester vastgrijpen.
‘Eén kind zei
geen boeh of bah
toen het binnenkwam’
De sfeer is niet altijd zo ontspannen geweest als vandaag, vertelt Noordtzij. Zeven van zijn zestien leerlingen hebben een vluchtachtergrond, verschillende kinderen zitten in een uiterst moeilijke thuissituatie. De armoede is groot. Veel ouders hebben nauwelijks een sociaal netwerk en komen haast de wijk niet uit. Kinderen gaan soms met honger naar school of voelen zich niet veilig. ‘Eén van de kinderen zei geen boeh of bah toen het hier binnenkwam een paar jaar geleden’, zegt Noordtzij met een knikje naar een kind dat nu frank en vrij steen-papier-schaar staat te doen met een klasgenootje. ‘Het kind bewoog zich nauwelijks en toonde zich emotieloos, door problemen thuis. Anderen reageerden heel agressief, alleen al als er een ballonnetje knapte elders op de gang.’
Groep 3 werkt met meester Tom Noordtzij spelenderwijs aan kennis van de wereld en zichzelf.
De Regenboog staat in één van de meest kwetsbare wijken van Zoetermeer. En dat merk je direct, vertelt directeur Anna Vreugdenhil. Zij stond voor haar gevoel voor de keuze toen ze aantrad vier jaar geleden: we doen de lat omlaag, of we maken een plan en organiseren ondersteuning om kinderen in staat te stellen de lat wel te halen. ‘De school heeft veel leerlingen met alleenstaande ouders, vaak met een lage opleiding.’ Door gebruik te maken van maar liefst 32 subsidies heeft Vreugdenhil met haar team (dat in een paar jaar groeide van 29 tot 50 leraren en andere betrokkenen) een robuust systeem van ondersteuning gecreëerd, voor leerlingen én ouders.
‘Er ontbijten zo’n
vijftig leerlingen
in de aula’
‘We hebben schuldhulpverlening de school in gehaald, een brugfunctionaris (tussen ouders en onderwijs, red.) en schoolmaatschappelijk werk. Gemiddeld ontbijten er zo’n vijftig leerlingen elke ochtend in de aula; een vrije inloop die wordt klaargezet door vrijwilligers van Stichting Perspectief. Alle 330 leerlingen eten tussen de middag een warme maaltijd die wordt betaald met de landelijke subsidie voor het schoolontbijt.’
Elke dag is er een After School Club waar leerlingen tot vijf uur kunnen blijven voor kunst, cultuur en sport; op woensdag is er muziek- en museumles.
Het belangrijkste voor het reilen en zeilen op de Regenboog is misschien wel dat het een traumasensitieve school is. Vreugdenhil: ‘We proberen zoveel mogelijk de rust op school te bewaren: geen herrie op de gang, niet te veel vreemden op school. Een gastles van de diëtiste? Goed bedoeld, maar liever niet. Een brandalarm testen op een doordeweekse ochtend omdat het de brandweer goed uitkomt? Nee, dat veroorzaakt teveel onrust en kan best na school. Als team hebben we ook afgesproken dat we geen kinderen op de gang zetten, omdat ze zich dan zó afgewezen voelen. Dat komt bij deze kinderen extra hard aan. En natuurlijk zijn er wel eens akkefietjes in de klas, maar dan is ons motto: kijk in de spiegel en vraag je af wat jij kunt doen als leraar. Kijk altijd naar de context, want het ligt nooit aan het kind.’
Is dat niet een citaat van Anton Horeweg? ‘Inderdaad. Iedereen die hier komt lesgeven, krijgt meteen zijn boek De traumasensitieve school.’ Daarnaast werkt De Regenboog met de Gezonde School-aanpak aan het verbeteren van het welbevinden van hun leerlingen. Eén van de activiteiten die De Regenboog hiervoor inzet is de Kanjertraining, dat het zelfvertrouwen van kinderen stimuleert. Maar vooral de gratis lesmethode Wereldreizigers van Pharos, Expertisecentrum Gezondheidsverschillen, helpt leerlingen hun ruimte te pakken in de wereld. En met TeamUp van Warchild, Save the Children en UNICEF werkt De Regenboog aan de ontwikkeling van hun sociaal-emotionele vaardigheden. ‘Die programma’s zijn oorspronkelijk ontwikkeld voor nieuwkomers en vluchtelingenkinderen, maar onze hele school vaart er wel bij. Het bewijs? Ik heb echt de hele dag lopen glimmen, toen ik de resultaten van onze laatste leerlingtevredenheidspeiling terugkreeg: we zijn gestegen van een 6 naar een 8,9. Daar ben ik zo trots op!’ En de toetsresultaten? Komen de kinderen nu beter aan leren toe? ‘We zijn er nog niet maar het leerlingvolgsysteem en de eindtoets zijn aan de trend omhoog begonnen!’
Samen met ouders
|
Bekijk tips en handvaten van Pharos over werken aan welbevinden bij leerlingen uit kwetsbare gezinnen.
Klik hier voor filmpjes over het werken aan welbevinden in het so, sbo en vso.
Dit artikel verscheen in de special Werken aan welbevinden van Didactief, november 2023.
1 Veerkracht na trauma
2 Het ligt nooit aan het kind, zegt Horeweg
3 Kort en goed: traumasensitief onderwijs
4 Special: Werken aan welbevinden
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
