Behalve taalvaardigheden spelen ook sociaal-culturele factoren een rol in de ontwikkeling van tweetalige geletterdheid van leerlingen. Denk bijvoorbeeld aan de attitude van een kind tegenover het lezen in het Papiaments of Nederlands, of aan ouders die het lezen aanmoedigen door thuis voor te lezen in een van die talen. Via een schriftelijke vragenlijst hebben we 293 leerlingen met een gemiddelde leeftijd van 10 jaar en twee maanden uit groep 6 van 11 verschillende basisscholen op Aruba, Bonaire en Curaçao gevraagd naar hun houding tegenover het Papiaments en het Nederlands, hun leesactiviteiten in hun vrije tijd in de twee talen en de aanwezigheid van boeken in het gezin.
Leerlingen leren
liefst lezen
in Papiaments
Over het algemeen staan leerlingen positiever tegenover hun moedertaal, Papiaments, dan tegenover het Nederlands. Ze vinden het leuker om in die taal te spreken en om er les in te krijgen. 
Wat lezen betreft is er geen noemenswaardig verschil tussen de beide talen. Dat geldt ook voor het lezen en voorlezen door ouders. Wel lezen ouders veel meer kranten in het Papiaments dan in het Nederlands. Verder is het opvallend dat leerlingen aangeven dat ze thuis meer boeken hebben in het Nederlands en ook meer boeken lezen in die taal. Dat heeft waarschijnlijk te maken met de beperkte aanwezigheid van Papiamentstalige boeken in de boekwinkel en in de bibliotheek. In het kader van leesbevordering zou het goed zijn om te proberen om het boekenaanbod in het Papiaments te vergroten via school en bibliotheek. Bied kinderen in Caribisch Nederland een optimaal leesaanbod in twee talen en stimuleer hen van daaruit tot functionele lees- en schrijfactiviteiten.
Om de leesmotivatie van kinderen te stimuleren is het ook van belang een duidelijke verbinding te leggen tussen lezen en schrijven als instrumentele vaardigheden en kinder- en jeugdliteratuur. 
Door op school boeken te lezen en te bespreken, kunnen leraren bevorderen dat kinderen jeugdliteratuur meer gaan waarderen. Laat hen kennismaken met verschillende schrijvers en genres (verhalen, informatieve teksten, rijmpjes, gedichten), besteed aandacht aan de rijke traditie van Papiaments- en Nederlandstalige literatuur; dit helpt leerlingen ook zicht te krijgen op de wortels van Caribisch Nederland als meertalige en multiculturele samenleving. Niet alleen zal dat hun leesmotivatie bevorderen, het zal ook hun gevoelsleven en verantwoordelijkheidsgevoel positief beïnvloeden.
Dit artikel verscheen in de special Taalonderwijs in Caribisch Nederland van Didactief, maart 2023.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
