Onderzoek

In schoolboeken is iedereen hetero

Tekst Masja Lebouille
Gepubliceerd op 19-12-2023 Gewijzigd op 20-12-2023
Beeld Pixabay
Schoolboeken inclusief? Helaas zijn we daar nog lang niet, blijkt uit promotieonderzoek van Tessa van de Rozenberg. Stereotyperingen komen in lesmethodes vaak voor en homoseksualiteit zelfs helemaal niet.

Van de Rozenberg onderzocht 25 schoolboeken voor brugklasleerlingen (13 wiskundeboeken en 12 boeken voor het vak Nederlands). Minder dan de helft van de personages daarin was vrouw (40% bij Nederlands, 44% bij wiskunde). Personages die gay, lesbisch, non-binair of bi+ waren, kwamen in geen enkel schoolboek voor.

Meer variatie aanbrengen kun je door groepen te noemen in allerlei verschillende beroepen, stelt Van de Rozenberg in dit interview van de Universiteit Leiden. En gebruik alledaagse situaties waarin iedereen zich kan herkennen. ‘Bijvoorbeeld een zin als: Sam gaat met zijn vaders naar de bioscoop.’ Op die manier kun je voorkomen dat kinderen bepaalde activiteiten, interesses, gedragingen of beroepen bijvoorbeeld als ‘vrouwelijk’ gaan beschouwen. Dat helpt om klassieke rolpatronen te doorbreken. Tips voor uitgevers verzamelde Van de Rozenberg al eerder met haar collega’s in een digitale gids: Hulpmiddel voor meer inclusieve schoolboeken. Zo raadt ze methodemakers aan om beroemde mensen uit de LGBTQ+ gemeenschap in de schoolboeken te verwerken.

De conclusies van het proefschrift zijn niet helemaal nieuw. Zo toonde Van de Rozenberg al in 2019 met collega’s aan dat vrouwen systematisch zijn ondervertegenwoordigd (in teksten en op afbeeldingen) in de boeken van Nederlands en wiskunde. Andere bevindingen: personages met een beroep zijn vaker man dan vrouw en de mannelijke personages hebben een grotere diversiteit aan beroepen dan vrouwen. De Onderwijsraad riep in 2020 leraren dan ook op om zich bewust te zijn van hun vooroordelen over jongens en meisjes.

 

Tessa van de Rozenberg promoveerde op 19 december op haar proefschrift Heteronormativity and Gender Norms.

Click here to revoke the Cookie consent