Het Cornelius Haga Lyceum is een islamitische middelbare school in Amsterdam. De school opende zijn deuren in september 2017, nadat Rijk en gemeente Amsterdam hadden geprobeerd dat te voorkomen. Zij beschouwden het als een doorstart van het Islamitisch College Amsterdam (ICA) dat in 2010 werd gesloten nadat veel leerlingen zich hadden uitgeschreven na inspectierapporten over slechte onderwijskwaliteit en hoog ziekteverzuim onder leerkrachten.
Een deel van het bestuur van het toenmalige ICA zit inderdaad ook in de Stichting Islamitisch Onderwijs (SIO), het bestuur van het Haga Lyceum. De AIVD heeft bovendien gewaarschuwd dat de (inmiddels afgetreden) secretaris van SIO zijn steun aan IS heeft uitgesproken, en dat twee andere bestuursleden, de broers Söner en Son Tekin Atasoy, worden verdacht van het onderhouden van banden met het Kaukasus Emiraat. Dit is een aan IS gelieerde Tsjetsjeense terreurorganisatie die aanslagen in Rusland pleegde. Ook heeft de school medewerkers van de onderwijsinspectie gehinderd hun werk te doen, door een godsdienstles opeens af te gelasten en de inspecteurs bij een onaangekondigd bezoek (op 6 maart) de toegang te weigeren tot de school. ‘Helaas heeft de inspectie moeten vaststellen dat door de opstelling van de schoolleiding op dat moment onderzoek op de school niet verantwoord was’, staat in een brief van minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid aan de Tweede Kamer.
De kwestie raakte vorige week in een stroomversnelling toen de burgemeester van Amsterdam Femke Halsema en wethouder onderwijs Marjolein Moorman (PvdA) de Amsterdamse gemeenteraad informeerden over de banden tussen “richtinggevende personen” in het schoolbestuur die zich inlaten met jihadistisch extremisme. Zij zouden daarmee de leerlingen beïnvloeden en een “parallelle samenleving” nastreven.
Halsema en Moorman baseerden zich op informatie die de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), Pieter-Jaap Aalbersberg, aan de gemeente Amsterdam stuurde. Aalbersberg, die zich weer baseerde op informatie van de AIVD van januari dit jaar, schreef onder andere dat volgens de inlichtingendienst de helft van de lestijd aan het salafisme gewijd is, de fundamentalistische stroming binnen de islam. De gemeente heeft nu het onmiddellijke ontslag van het voltallige schoolbestuur geëist, en volledige toegang tot de school voor de Onderwijsinspectie.
Het schoolbestuur ontkent de aantijgingen en heeft tot op heden geweigerd op te stappen. Tot het dat wel doet, heeft de gemeente Amsterdam alle subsidies bevroren.
In een persbericht van 7 maart distantieert het schoolbestuur zich “te allen tijde van iedere vorm van terrorisme of van idealen die daartoe aanjagen”. In de NRC spreekt het van “pestgedrag” en “zwartmakerij door gemeente en media” (NRC, 8 maart 2019).
Sinds de school is beticht van “antidemocratische tendensen” door de AIVD, is de discussie over de vrijheid van onderwijs weer fel opgelaaid. Volgens artikel 23 van de Grondwet komt ook bijzonder onderwijs, scholen op levensbeschouwelijke basis, in aanmerking voor bekostiging. Dit geldt ook voor islamitisch onderwijs.
Een week na de Kamerbrief van Grapperhaus en het Amsterdamse college roept de een dat al het bijzonder onderwijs geschrapt moet worden, waardoor onderwijs weer een staatsaangelegenheid wordt (De Telegraaf, 08-03-2019), terwijl de ander juist betoogt dat islamitisch onderwijs in het algemeen het risico op radicalisering kan dempen (Het Parool, 11-03-2019).
Diverse politici, waaronder VVD-raadslid Marianne Poot en Annabel Nanninga van het FvD, vinden dat het Haga Lyceum gesloten moet worden. Dat is echter niet zo makkelijk. Alleen als de kwaliteit van onderwijs aantoonbaar in het geding is of er te weinig leerlingen zijn, kan de overheid een school sluiten. Bij het Cornelius Haga is vooralsnog geen van beide aan de orde. Ook hebben gemeente en burgemeester geen bevoegdheid om het schoolbestuur af te zetten. De minister kan dit wel, maar alleen in het geval van bestuurlijk wanbeleid of grote kwaliteitsproblemen. (Vermeend) extremistisch gedachtegoed valt hier niet onder.
Om het leerlingaantal te verminderen, en zo de school te kunnen sluiten, heeft de gemeente een oproep gedaan aan de ouders van leerlingen op het Haga: schrijf uw kind in bij een andere middelbare school, uiterlijk tot 14 maart. Op dinsdagavond 12 en woensdagavond 13 maart heeft burgemeester Halsema informatieavonden gehouden voor de ouders met kinderen op het Haga. Op de 12e was de toeloop zo groot dat het afgelast moest worden, op de 13e was er een grotere zaal geboekt die juist nagenoeg leeg bleef, mogelijk door de oproep tot boycot van de ouderraad en de medezeggenschapsraad van de school (Het Parool, 14-03-2019).
Vandaag, op donderdag 14 maart debatteert de Tweede Kamer over de zaak. Burgemeester Halsema heeft in een brief van 12 maart gevraagd om meer bevoegdheden, toereikende wetgeving en nauwere samenwerking met het Rijk wat betreft het tegengaan van extremisme en antidemocratisch onderwijs. Zij schrijft dit namens de burgemeesters en wethouders van Utrecht, Rotterdam, Den Haag en Amsterdam. De gemeenten pleiten onder andere voor een gemeentelijk bindend advies en een geactualiseerd screeningproces van onderwijspersoneel en -bestuurders.
Voorafgaand heeft minister Slob laten weten dat hij scholen sneller wil kunnen sluiten als leerlingen geen “respect voor en kennis van” de democratische rechtsstaat wordt bijgebracht (NRC, 11-03-2019). Die wetgeving is er nog niet en kan een lang proces betekenen, waardoor deze impasse tussen gemeente en school blijft voortduren.
1 Dossier islamitisch onderwijs
2 Stand van zaken rond het Cornelius Haga Lyceum
3 Het Cornelius Haga Lyceum versus de Inspectie
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
