Nienke Nieveen, onderzoeker bij het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling SLO, schreef in 2009 al mee aan een boek over Educational Design Research (EDR). EDR richt zich op het oplossen van complexe onderwijsproblemen. Streven is echter tegelijkertijd ook kennis te verzamelen over kenmerken van zo’n oplossing en hoe die zou kunnen worden ontwikkeld in gelijksoortige situaties. Daarbij kan het gaan over diverse vragen als ‘Wat zijn kenmerken van een ict-rijke leeromgeving waarbinnen leerlingen onderzoekend leren?’ of ‘Wat zijn adequate manieren om de aandacht voor taal in andere vakken te bevorderen?’
Nieveen: ‘Het bijzondere van EDR is dat de ontwerponderzoeken starten vanuit een “echt” onderwijsprobleem. Wat ook opvalt is dat - voortbouwend op wetenschappelijke kennis daarover - de interventies op een cyclische wijze tot stand komen en dat daarbij intensief wordt samengewerkt met (vak)inhoudelijke experts en direct betrokkenen als leerlingen en leraren. Zo voorkom je dat je tot oplossingen komt die er op papier mooi uitzien, maar waaraan je in de praktijk weinig hebt.’
Naar aanleiding van het eerste boek, dat via internet gratis beschikbaar is, kwamen er diverse verzoeken om praktijkvoorbeelden van EDR en dus kwam er een vervolgboek, dat door beide editors Tjeerd Plomp en Nienke Nieveen op 12 september werd gelanceerd. ‘Met dit vervolgproject willen we laten zien dat er inmiddels over de hele wereld interessant onderzoek met deze aanpak plaatsvindt,’ zegt Nieveen. ‘Meer trouwens dan ik zelf dacht.’ Zo groeide de geplande bundel met circa vijftien bijdragen uit tot een indrukwekkend boekwerk.
Educational design research – part B: Illustrative cases bevat uiteindelijk 51 hoofdstukken over een waaier van onderwerpen: van het gebruik van modellen in het scheikundeonderwijs op middelbare scholen tot het toepassen van online leermodules in het hoger onderwijs. De auteurs komen uit alle windstreken: Nederland, Duitsland, Finland en de Verenigde Staten, maar ook China, Egypte, Zuid-Afrika en Zuid-Korea.
Een van hen is Susan McKenney, verbonden aan de Universiteit Twente en de Open Universiteit. Zij werkt al tien jaar aan ict-toepassingen in het taalonderwijs en ontwikkelde onder andere met enkele basisscholen software die gebruik maakt van pictogrammen. Hierdoor kunnen kleuters teksten ‘schrijven’ en gebruiken. McKenney: ‘Het mooie van ontwerponderzoek is dat je een dubbele opbrengst hebt: de scholen krijgen een interventie waar ze iets aan hebben en de theoretische opbrengsten kunnen informatief zijn voor het werk van anderen.’
Educational design research – part B: Illustrative cases is een ‘supra-boek’ dat in zijn geheel of per hoofdstuk gratis te downloaden is op http://www.international.slo.nl/edr. Met een selectietool kunnen lezers hun eigen boek samenstellen met cases die passen bij hun interesses.
Dit artikel verscheen in Didactief, oktober 2013.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
