Onderzoek

Draai niet om culturele verschillen heen

Een jaartje in het buitenland studeren heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van studenten. Maar culturele verschillen kunnen roet in het eten gooien. Jozefien De Leersnyder (KU Leuven), Seval Gündemir (Universiteit van Amsterdam) en Orhan Ağirdağ (KU Leuven/UvA) hebben onderzocht hoe docenten om kunnen gaan met culturele verschillen. Daarbij waren twee elkaar tegensprekende theorieën uitgangspunt. Bij de theorie van ‘kleurenblindheid’ is het advies aan docenten om culturele verschillen te negeren zodat de individualiteit van de student centraal staat in plaats van diens achtergrond. Volgens de ‘multiculturele’ theorie moet je daarentegen juist aandacht besteden aan culturele verschillen en deze op waarde schatten, zodat de student zich geaccepteerd voelt.

Aan het vergelijkend onderzoek deden 360 eerstejaars op een bekende Nederlandse universiteit mee van wie een deel was ingeschreven bij de Nederlandstalige opleiding Psychologie, en een ander deel aan de internationale equivalent van deze opleiding. De eerstejaars vulden enquêtes in over de sociale dynamiek in de klas. De onderzoekers pasten vervolgens statistische analyses toe op de resultaten.

Bij de internationale opleiding leidden culturele misverstanden ertoe dat studenten het gevoel hadden er minder bij te horen (sociale inclusie ) en zich minder veilig voelden in de klas. Dat kan gevolgen hebben: als studenten zich veilig voelen, tonen zij zichzelf meer en zijn daarbij niet bang voor negatieve reacties, waardoor zij bijvoorbeeld sneller om hulp durven vragen.

De mate waarin deze gevoelens optraden, werd beïnvloed door hoe studenten het gedrag van de docent ervoeren. Bij docenten die ‘kleurenblind’ waren, en dus geen aandacht besteedden aan de culturele diversiteit, ervoeren studenten deze gevoelens sterker dan bij docenten die de diversiteit van de internationale studenten erkenden en waardeerden. Bij docenten die in hoge mate multicultureel waren in hun aanpak vonden zelfs niet meer culturele misverstanden plaats dan in de Nederlandse klas.

De onderzoekers concluderen dat de resultaten van het onderzoek de ‘multiculturele’ theorie ondersteunen en adviseren onderwijsinstellingen om docenten te trainen een gastvrije houding aan te nemen ten opzichte van internationale studenten en de culturele verschillen die deze studenten met zich meebrengen.