Nieuws

De hele puzzel, niet een stukje

Het is een bekend patroon. Telkens wanneer er een mediabrandje opsteekt – denk aan de discussies over obesitas, brandpreventie, burgerschap of seksuele diversiteit – gaan er stemmen op om het gesignaleerde probleem aan te pakken via het onderwijs. Voor je het weet, komt er een verplicht leerdoel bij. Het gebeurt met de beste bedoelingen, vertelt Annette Thijs van het nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling SLO, maar het zorgt wel voor versnipperde, overvolle curricula.

Natuurlijk wordt er op scholen inhoudelijk nagedacht over leerplannen. Maar vaak gebeurt dat op vakniveau. Hoe kunnen we de leesvaardigheid verbeteren? Welke methode gaan we gebruiken voor wiskunde? Het idee achter Curriculumvensters is om op een bredere, integrale manier over leerpannen na te denken. Thijs verwijst naar landen als Schotland en Finland, waar nationale curricula bestaan die zijn opgebouwd rondom een paar overkoepelende, helder geformuleerde leerdoelen. Al het andere is daarvan afgeleid.

Thijs denkt dat scholen baat kunnen hebben bij zo’n bredere visie. ‘Bijvoorbeeld als er weer eens claims vanuit de politiek en de samenleving komen. Want natuurlijk is aandacht voor seksuele diversiteit belangrijk. Maar scholen die grip hebben op hun leerplan, zien wellicht eerder hoe zo’n onderwerp ook in hun bestaande lesprogramma is onder te brengen. Als je gewend bent vooral op vakniveau te denken, is dat lastiger.’

Houvast
Een nationaal curriculum – hoe moet dat van de grond komen in een land waar de vrijheid om onderwijs naar eigen inzichten in te richten zo diep verankerd is? Weer noemt Thijs Finland, het land waar ze wel een gedetailleerd nationaal leerplan hebben, maar geen landelijk examen of onderwijsinspectie. ‘Het leerplan is daar veel meer het eigendom van de leraren als beroepsgroep. Het is geen van bovenaf opgelegde verplichting, maar de neerslag van een collectieve ambitie.’ De functie van het curriculum is vooral om te inspireren en voldoende houvast te bieden om eigen keuzes te kunnen maken.

De overgang naar een nieuwe, meer alomvattende manier van denken over curricula is niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Curriculumvensters bestaat nu uit een paar brochures van SLO, maar er staan allerlei vervolgactiviteiten op stapel. Zo komen er debatten met schoolleiders, uitgevers en andere partijen uit de onderwijswereld. Ook wordt er nagedacht over een ideeënboek met schetsen van hoe zo’n integraal leerplan eruit zou kunnen zien. Thijs: ‘Dit is een project van de lange adem, dat we beseffen we goed. Een gesprek op gang brengen, dat is het doel.’

Meer informatie: www.slo.nl/voortgezet/tweedefase/themas/curriculumvensters