Een kleine school met 180 leerlingen verdeeld over acht groepen. De Paulusschool staat in een wijk met veel gezinnen uit lagere sociaal-economische klassen en met relatief veel gedragsproblemen. De problemen vertalen zich door naar de school. In drie groepen werden de lessen voor de herfstvakantie te vaak verstoord. Kinderen luisterden niet, hadden een grote mond en sloegen erop los, omdat terugslaan van huis uit gerechtvaardigd is. Vorig jaar was er nog tussenschoolse opvang, gerund door moeders. Dit schooljaar niet meer, want ook overblijfmoeders voelden zich soms respectloos behandeld. Voor de kerstvakantie ontspoort groep 8. ‘De gymles moest vroegtijdig worden beëindigd, omdat de veiligheid in het geding kwam. En tijdens de straf werden spullen ontvreemd van andere leerlingen.’ Ook in groep 4 en 5 kampen de leraren met een verstoorde groepsdynamiek.
Intern begeleider Liesbeth van Rooijen constateert dat problemen vaak tijdens een leswisseling ontstaan. ‘De regel is: we zijn stil tijdens het werken; als je klaar bent, ga je niet lopen, maar wacht je tot de hulp de schriftjes ophaalt. In een complexe groep hoeven daar maar twee leerlingen van af te wijken en de groepsdynamiek
is verstoord.’ ‘Kinderen reageren voortdurend op elkaar. Er ontstaat een kettingreactie in de klas, gevolgd door een ontploffing’, vult directeur Emiel Holtermann aan. ‘Terwijl in een “normale” groep veel meer nodig is om de orde te verstoren.’
Senior onderwijsadviseur Hannie Dorr van de CEDGroep werd begin dit jaar geconsulteerd en observeerde in groep 4, 5 en 8. ‘Ik heb een teamavond (gebaseerd
op de cursus ‘Grip op de Groep’) georganiseerd over het belang van complimenten geven, duidelijke regels stellen en verantwoordelijkheid bij de kinderen leggen. Ook
Als de groep ontploft heeft de directeur een aantal ingrijpende maatregelen genomen. De leraar van groep 8 werd van de groep gehaald en er zijn nieuwe regels gekomen. Kinderen worden nu persoonlijk verwelkomd bij de deur, leraren geven meer complimenten en sinds kort gaan ouders vanaf groep 4 niet meer mee de klas in, want té onrustig.
Ouders worden juist op andere momenten meer betrokken. Op een druk bezochte ouderavond hebben we duidelijk gemaakt dat de school de gedragsproblematiek
niet alleen kan oplossen en dat ouders daarbij een belangrijke rol vervullen. De eerste rust op school is teruggekeerd. Het team beraadt zich nu op een preventieve aanpak. Vooral het structureel gaan werken met ‘De Vreedzame School’ kan de sfeer in alle groepen verbeteren.
Zo krijg je meer grip op het groepsproces
Maak een groepsindeling voor de eerste zes weken. Gebruik hiervoor de overdrachtsgegevens of maak een sociogram (www.sociogram.nl). Wissel de groepjes na iedere vakantie.
Doe de eerste twee weken veel korte kennismakingsactiviteiten, stel samen (positieve) groepsregels op en bespreek wat van belang is voor een goed jaar met elkaar.
Stel bij alle activiteiten zelf de groepjes samen en voorkom dat kinderen ‘overblijven’. Wissel veel, zodat iedereen elkaar goed leert kennen en niet alleen met eigen vriendjes omgaat.
Evalueer minimaal eenmaal per dag hoe je het vond gaan als groep . Geef complimenten in de hele groep, maar corrigeer zo onopvallend mogelijk individueel. Geef vooral de ‘lastige’ leerlingen complimenten over positief gedrag.
Dit artikel is onderdeel van de Didactief-special Vaardig voor de groep (april 2013), die tot stand is gekomen in opdracht en met financiële bijdrage van CED-groep.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
