Onderzoek

Actief betrokken in de mbo-les

Leerlingen die vragen stellen, actief meedoen en interesse tonen in de stof, die zie je natuurlijk het liefst. Daar heb je deels zelf invloed op. Volgens de zelfdeterminatietheorie van Ryan en Deci (2000) helpt het als jouw gedrag de (behoefte aan) autonomie, competentie en verbondenheid van leerlingen vergroot. Bijvoorbeeld door ruimte te geven voor eigen inbreng en keuzes van leerlingen, door gestructureerde lessen en feedback en door samenwerkend leren te bevorderen en interesse te tonen in leerlingen. Onderzoek heeft veelvuldig bevestigd dat dit zorgt voor meer betrokken leerlingen en dat te veel controle, ongestructureerde lessen en leerlingen negeren averechts werkt.
Recent Nijmeegs onderzoek geeft een fijnmaziger beeld. De onderzoekers observeerden en analyseerden 120 lessen van 43 docenten aan eerstejaars mbo-studenten. De meest betrokken studenten zagen ze bij docenten die veel uitnodigende taal gebruikten, positieve feedback gaven, begeleiding boden tijdens oefeningen, empathie toonden en enthousiast waren. De minst betrokken studenten zagen ze bij leraren bij wie de lessen druk, ongestructureerd en chaotisch waren. Opvallend was dat de docenten met betrokken studenten gedurende de hele les enthousiast waren, terwijl docenten met minder betrokken studenten pas tegen het eind van de les enig enthousiasme toonden. De eerste docenten waren ook veelzijdiger in hun instructie (met tips en richtlijnen) en verloren minder snel hun geduld.
Docenten waren vooral gericht op verbondenheid. Mogelijk is dat de reden, aldus de onderzoekers, dat ze bij studenten vooral passieve betrokkenheid zagen: ze letten wel op, maar stelden bijvoorbeeld nauwelijks vragen. Meer inzet op autonomie, met begeleiding, kan studenten prikkelen tot actievere betrokkenheid bij hun eigen leren. 


Miriam Cents-Boonstra, Have a Little Faith in Me: Motivating Teaching and Student Motivation in Vocational Education and Training. Proefschrift Radboud Universiteit, 2021.

Dit artikel verscheen in Didactief, juni 2021.