Het juiste alternatief?

Leraren die niet goed zijn toegerust: DIE zijn slaaf. En wel van leergangen, onderwijsadviesbureaus en toetscircussen. Goed geschoolde leraren zijn weerbaar tegen kwakzalverij in het onderwijs, onzinnige pseudowetenschap aangeboden door zogenaamde externe experts.

Kneyber stelt: 'Het best onderbouwde idee om docenten onder het juk en de willekeur van bestuur en overheid weg te halen is zelfbestuur, docenten besturen zichzelf en elkaar.' Ik vind dit wonderlijk. Deze onderbouwing is namelijk een onderzoek van elf scholen in de VS, zo lees ik in het boek Het alternatief van hem en Jelmer Evers. Dit terwijl in bijvoorbeeld Finland en België alle leraren gewoon in dienst zijn van de overheid, hoogopgeleid en onder prima omstandigheden. Deze leraren hebben een grote professionele ruimte. Zij hebben voldoende tijd voor bijvoorbeeld collegiale uitwisseling.

Wij leraren zijn natuurlijk ontzettend belangrijk. Wij verdienen alle vrijheid om ons onderwijs zelf vorm te geven. Wij willen van elkaar leren. Wij eisen goede werkomstandigheden. Wij zijn trots op ons beroep.

Dus de wereld draait om ons? Laten we onszelf niet gewichtiger maken dan we zijn. Leraren horen dienstbaar te zijn aan de maatschappij. Onderwijs heeft een doel. Onderwijs is een van de belangrijke bronnen van economische groei en welvaart. De prestaties van het Nederlands basis- en voortgezet onderwijs vertonen een dalende trend. De daling bij wiskunde kost Nederland naar verwachting op de lange termijn structureel enkele procenten van het bruto binnenlands product.

Als wij niet uitkijken, wordt ons lerarencorps in de toekomst alleen nog maar bevolkt door 'expert-leraren' met prima 'onderwijspedagogische kennis', maar die geen flauw benul hebben waar zij hun leerlingen op moeten voorbereiden. Geen leraar die meer weet wat men in de Botlek doet of aan een faculteit wiskunde. Zelfbestuur met het oog op onszelf. Innoveren met als doel onderwijsinnovatie.

Ik denk niet dat ons onderwijs gebaat is met een zoveelste experiment. Er moeten strategische keuzes gemaakt worden, met het oog op de toekomst van onze kenniseconomie. De overheid moet het onderwijs aantrekkelijk maken voor hoogopgeleide VAKdocenten. Zij dient toe te zien op de besteding van middelen, goede arbeidsomstandigheden, de kwaliteit van docenten en het niveau van de opleidingen. Dat heeft volgens mij niets met slap, laks of slaafs te maken, maar gewoon met democratische controle op de besteding van publieke middelen.

Het alternatief zoals Evers dat vorige week nog in Washington heeft verdedigd tijdens de internationale Teaching Learning Conference is een uitstekend pleidooi tegen protocollen en papieren 'kwaliteitsindicatoren'. Het is een mooi boek vol nuttige citaten van grote denkers. Dat is prachtig. Maar het woord 'vakinhoud' komt in het boek helaas maar enkele keren voor. En dat is jammer. Want kennis emancipeert.

Karin den Heijer is lerares wiskunde aan het Erasmiaans Gymnasium in Rotterdam.