Paul Kirschner legt het nog één keer uit...

Wat heeft u tegen onderwijsvernieuwing?

Helemaal niets, tenminste als de vernieuwing leidt tot een verhoging van de doeltreffendheid (effectiviteit), doelmatigheid (efficiëntie) en/of het gevoel van voldoening (de tevredenheid) bij docenten of leerlingen van/over het onderwijs. Ik heb wel een probleem enerzijds met vernieuwing om te vernieuwen en anderzijds met veranderingen op basis van valse aannames, mythes, broodje-aapverhalen, enzovoorts.

Verder, voordat men aan vernieuwing begint, moet men eerst analyseren/onderzoeken of daar werkelijk een goede reden voor is (i.e., is er iets mis; is er iets aan de hand waarom er ingegrepen moet worden). Als dat inderdaad het geval is, dan moet men met goede argumenten komen en bewijsvoering dat de aanpak waarvoor men kiest ook behoorlijk zal bijdragen aan het oplossen van de geconstateerde problemen. Met betrekking tot de meeste onderwijsvernieuwingen blijft het steken in meningen, anekdotes, onbewezen aannames en drogredenen.

Waar komt de drang tot vernieuwing/verandering vandaan?

Misschien de valse aanname dat stilstaan achteruitgang is. Als iets een tijdje heeft bestaan, vindt men soms dat het alleen om die reden moet veranderen (tijd voor iets nieuws!). En dat terwijl het misschien gewoon altijd goed heeft gewerkt en nog steeds goed werkt.

Daarnaast is het zo dat de commercie leeft van veranderingen/vernieuwingen.
Maar als je het goed bekijkt, zijn de nieuwe producten en processen vaak oplossingen voor problemen die de betreffende bedrijven hebben bedacht en niet die van de consument. Dit geldt niet voor alle vernieuwingen. De CD was een echte vernieuwing voor het probleem van bijvoorbeeld slijtage van platen door de naald, ruis, slechte pick-ups enzovoorts.

Wat is er mis met steeds vernieuwen?

Kapitaalvernietiging, verslechtering, innovatiemoeheid omdat iets voor de zoveelste keer niet werkt, enzovoorts.
 

'Onderwijs2032 werd het geleid door een socioloog die daarna een vergelijkbaar rapport schrijft over euthanasie'

Het laatste initiatief was Onderwijs2032, o.l.v. de heer Schnabel. Wat vond u daarvan? Waarom?

In de eerste plaats werd er bij Onderwijs 2032 van uitgegaan dat er een probleem was en dat het juiste antwoord was dat het onderwijs moest veranderen/vernieuwen en op progressieve leest geschoeid moest worden. De oplossing lag al klaar, voordat er überhaupt onderzoek gedaan was naar welk probleem we moesten oplossen.

Daarna vond een soort volksraadpleging plaats om van jan en alleman te horen wat zij dachten (dat heette ‘een achterban creëren’).

Vervolgens werd er een schijnwetenschappelijk rapport geschreven waarin maar 15 van de 188 (minder dan 8%) bronnen wetenschappelijke te noemen waren. Daarvan gingen 6 over burgerschap, 4 over motivatie, 2 over creativiteit en 1 over schoolverbetering, 1 over Engels op school en 1 reviewartikel van vakken op school dat alleen gebaseerd was op een ‘progressieve’ onderwijsvisie. En van de 15 was de overgrote meerderheid beschouwend; dus zonder enig empirisch bewijs voor wat er geponeerd werd. En dit terwijl de bedoeling was een onderwijsprobleem op te lossen. Alle andere bronnen waren nota’s van ministeries, instituten, enzovoorts.

Tot slot werd het geleid door een socioloog zonder enige kennis (behalve anekdotisch) over het onderwijs. Ter illustratie: dezelfde heer Schnabel blijkt daarna ook in staat te zijn om een vergelijkbaar rapport te schrijven over euthanasie. Dat geeft toch te denken, om het maar even zacht uit te drukken.

In 2013 lanceert Maurice de Hond O4NT. Onderwijs voor een Nieuwe Tijd. Wat vond u van dat concept? Waar is het idee volgens u op gebaseerd?

Ik vond het concept – voor zover het een onderwijskundig /onderwijswetenschappelijk concept kan noemen – ronduit slecht. Ik zou bijna willen zeggen, grenzend aan lachwekkend/absurd, ware het niet dat het de toekomst van kinderen op het spel zette. Er was namelijk geen enkel bewijs dat het zou werken. In dat licht vind ik het eigenlijk crimineel.

Ik meen dat hij zelf heeft gezegd dat het gebaseerd was op een observatie van het ‘swipe-gedrag’ van zijn 3-jarige dochter.
 

Ik leg u wat citaten voor uit het ‘schoolmodel van O4NT’, een intern stuk van eind 2012. Het gaat om de uitgangspunten van het O4NT concept. Graag een korte reactie:

“Voor die modaliteiten (functioneren in het moderne leven) hebben kinderen andere kennis en andere vaardigheden nodig dan hun nu wordt geleerd.”

Klopt bijna helemaal niet. Kinderen hebben basiskennis en –vaardigheden nodig en daarvoor hebben wij scholen. De enige uitzonderingen zijn dat kinderen moeten leren om met informatie om te gaan (informatievaardigheid) en informatie te managen/beheren. Maar om dat goed te kunnen, zijn ook kennis en vaardigheden nodig.

Voor de rest zijn de zogenoemde 21^e-eeuwse vaardigheden óf geen vaardigheden (bijvoorbeeld creativiteit, hetgeen een karaktereigenschap is) óf ze zijn al eeuwen belangrijk geweest.

“De iPad is voor onze basisschool het beste instrument. Met hulp van dit apparaat kunnen we de centrale doelstelling zowel beter als efficiënter en effectiever realiseren dan bij een traditionele aanpak. Het gaat om de nadruk op ontwikkeling van talent en functioneren in de wereld van morgen.”

Nergens op gebaseerd, behalve op valse aannames of uitspraken van eduquacks zoals Sir Ken Robinson of Sugata Mitra. Pure kolder.

“De Steve Jobsschool gaat uit van het vertrouwen in het kind. Als een kind bezig is met iets wat hij of zij leuk vindt en graag doet, zal het kind makkelijker leren en meer kennis en vaardigheden opdoen dan wanneer dwingend vanuit gesloten opdrachten wordt gewerkt.”

Het kind zal dan misschien sneller geneigd zijn om aan een taak te beginnen, maar zal vervolgens slechts leren als zij of hij succes ervaart. Succes leidt tot motivatie en engagement en niet andersom. Verder (1) men gaat hier voorbij aan hoe de docent, ouder, enzovoorts gebruikt maakt van haar/zijn pedagogische vermogen om een ander voor iets nieuws te interesseren en (2) een stroman van de werkelijke onderwijssituatie – ouderwets, alleen hoorcolleges, kinderen zitten alleen te luisteren, alleen kennistoetsen, enzovoorts - wordt gecreëerd die gewoon niet klopt.

“Door de opzet van de school heeft de leerkracht voornamelijk een coachende rol. De leerling volgt een gepersonaliseerde leerweg uitgaande van eigen interesses en mogelijkheden.”

De rol van de docent is informatie te verschaffen, kennis over te dragen, interesse te kweken, activiteiten te stimuleren, mogelijkheden te creëren, enzovoorts. Met andere woorden: docent zijn! Ik meen dat de Hond en zijn consorten bij O4NT een karikatuur maken van de huidige ‘gewone’ scholen en docenten daardoor zowel kleineren als tekort doen.
 

'Ik zou Maurice de Hond eerder een charlatan noemen zonder kennis van de zaken'

Zou u De Hond een pionier noemen als het om onderwijs gaat?

Moet ik een serieus antwoord op deze vraag geven? Ik denk dat ik hem eerder een charlatan zou noemen zonder kennis van de zaken, behalve anekdotisch. In mijn termen een eduquack; een kwakzalver op het gebied van onderwijs.

Hoe kwalificeert u O4NT?

Eduquacks.

Waarom?

Een club van – hopelijk – goedbedoelende mensen met weinig kennis van wat goed onderwijs is.

Is Maurice de Hond deskundig als het om Onderwijs gaat? Waarom niet?

Neen. Hij opgeleid tot sociaalgeograaf (een leuk gebied trouwens). Hij heeft die kennis misschien gebruikt om opiniepeiler/marktonderzoeker te worden en is daarna zich gaan bezighouden met dingen waarvan hij geen kennis heeft zoals misdaad (Deventer moordzak) en onderwijs. Beiden waren faliekante mislukkingen.

Wat is erop tegen dat een ondernemer zich met onderwijs bemoeid? Er zijn schoolbestuurders die zeggen dat dat juist heel verfrissend is.

Niets, als de ondernemer kennis heeft van waar hij/zij het over heeft. En over schoolbestuurders, het interesseert mij weinig of ze iets of iemand ‘verfrissend’ vinden. Als dat een reden is om een vernieuwing door te voeren, moet zo’n vrouw of man aftreden. Geen enkele goede bestuurder bij welk bedrijf dan ook zal iets invoeren c.q. iemands raad/ideeën volgen omdat die ‘verfrissend’ worden gevonden. Het gaat om de vraag of hetgeen voorgesteld is, leidt tot verhoging van doelmatigheid, doeltreffendheid, of tevredenheid bij de mensen die onderwijs geven of er van genieten.

De Hond zegt: “Veel van de kritiek doet me denken aan de ouders die destijds niks moesten hebben van Elvis en de Beatles terwijl de jeugd er mee weg liep.” Wat vindt u van die vergelijking?

Leuk dat het hem daaraan doet denken. Ik zal mij ervan weerhouden te zeggen waar hij mij aan doet denken.

Nog even een paar punten uit zijn O4NT- concept: “Samen met de coach bepaalt de leerling aan welke projecten en onderzoeksvragen de leerling de volgende periode van zes weken bezig zal zijn”.

De leerling is een leek op bijna alle gebieden. Per definitie weet zij/hij niet ‘wat er op de markt te koop is’ evenals niet wat het beste is om aan te pakken en hoe. Het is de taak van de docent, evenals bij een arts of advocaat om hier de leiding over te hebben. Natuurlijk kan/mag dit in overleg met de leerling (patiënt, cliënt) maar op z’n minst had het moeten zijn: ‘Samen met de leerling bepaalt de docent…’. De leerling kan inbreng hebben, maar kan nooit leidend zijn in het leerproces.

“Leerling en docent stellen aan het eind van de periode van 6 weken samen vast hoe de ontwikkeling van het kind verloopt en welke richting de leerling de komende weken zal inslaan”.

Hoe doen ze dat? Welke instrumenten hebben zij? Hoe betrouwbaar zijn die instrumenten? En als de leerling kiest om iets te doen waar de leraar geen kennis van heeft – iets dat onwaarschijnlijk is als de leerling zelf mag kiezen – hoe in hemelsnaam moet de leraar dan de voortgang van de leerling evalueren?

“Bij de inschrijving op de school wordt met de ouders niet alleen opzet en aanpak van de school besproken maar ook welke bijdrage zij of hun familieleden kunnen en willen geven aan de school en in een overeenkomst vastgelegd.”

In dit punt zit een aanname verborgen dat dit bijzonder is. Dat lijkt mij niet juist.

“Het schoolgebouw is het hele jaar op alle werkdagen open”.

Uitstekend, maar zijn gewone scholen ook niet op werkdagen open? Het enige verschil is dat men blijkbaar open is gedurende de vakanties. Misschien moet de overheid dit overwegen, maar met een tekort aan leraren en de gammele financiering van het onderwijs lijkt mij dit een probleem. Echter, dit is een probleem dat niets met hun concept te maken heeft.

“Iedere leerling heeft een eigen virtuele plek op de school, die hij of zij naar eigen inzicht kan inrichten. Dat kunnen sociale netwerken zijn en/of games”.

Een combinatie van modern klinkende bladibla en absurditeit. Kinderen zijn buiten schooltijd al voortdurend actief op sociale media of aan het gamen. O4NT suggereert nu dat dit ook door moet gaan tijdens schooltijd? Kan het nog gekker.

U zegt: het is kwakzalverij. Toch hebben tientalen scholen O4NT omarmd. Hoe verklaart u dat? Maar dat zijn toch mensen die wat van onderwijs weten.

Hoeveel mensen omarmen homeopathie, astrologie, naturopathie, parapsychologie, antivaxxers, enzovoorts. In het onderwijs zien wij het ook met betrekking tot neuromythes (left en right brained, wij gebruiken 10% van onze hersenen, enzovoorts) maar ook dingen zoals leerstijlen. En de mensen die dit soort mythes omarmen, zijn vaak ook goed opgeleid. Bij leerstijlen geloven zelfs circa 90% van de leraren in Nederland deze mythe!

Is het de hoeveelheid aanhangers van een mening (en dat is waar wij het over hebben; er is geen enkel bewijs) een maatstaf voor de waarde van die mening? Dit heet de bandwagon effect; denken dat iets waar is omdat een (grote) groep zo denkt. Trouwens, het is vaak het bestuur en niet de docenten die deze keuze hebben gemaakt. Ik krijg e-mails van de docenten (en ouders) die over dit soort beslissingen klagen en die vragen hoe zij de keuze kunnen terugdraaien.
 

'O4NT-mensen zijn gelovigen, vergelijkbaar met ontkenners van klimaatverandering'

In een blog over onderwijsmythes citeert u James Randi. ‘No amount of belief makes something a fact’. Hoe vertaalt en bedoelt u dat? Is dat hier (O4NT) ook van toepassing? Waarom?

Dat men ergens in gelooft en dat zelfs vol overtuiging doet maakt het niet waar. Dat is het verschil tussen wetenschap en geloof. O4NT mensen zijn gelovigen. Zonder enig bewijs aanvaarden en propageren zij zelfs de kwakzalverij en onzin van De Hond en andere zogenoemde progressieven. Die zijn te vergelijken met antivaxxers en ontkenners van klimaatverandering.

Vindt u dat scholen kinderen niet aan dit soort methoden zouden moeten blootstellen. Waarom?

Omdat het een experiment is en je mag – ethisch gezien – mensen niet zomaar aan zulke experimenten blootstellen. Ik moet voor het kleinste onderzoek waar leerlingen aan deelnemen een hele ethische procedure doorlopen bij een ethische commissie met allerlei garanties voor de leerlingen. Hier experimenteren O4NT en de scholen met kinderen en hun toekomst en dit wordt dan ook nog eens ondersteund door de onderwijsinspectie! Ethisch onverantwoord en verwerpelijk, grenzend aan crimineel.

Sommige scholen zijn erg enthousiast over dat gepersonaliseerd onderwijs. U ook?

Niet echt. Ten eerste is de vraag wat hoe men ‘personalisatie’ definieert. Vaak meent men dat ieder leerling een aangepast traject met op hem/haar afgestelde inhouden en aanpak. Deze vorm van personalisatie wordt vaak slecht uitgevoerd en de meeste onderzoekingen laten zien dat deze personalisatie de kloof tussen zwakke en sterke leerlingen, leerlingen uit benadeelde en gegoede milieus vergroot terwijl goede directe instructie de kloof verkleint. Vergroten van de kloof kan niet de bedoeling zijn, lijkt mij.
 

'De taak van leraren en scholen is te zorgen dat leerlingen een brede kennisfundering opbouwen. Dat betekent ook leren over zaken waar leerlingen enerzijds geen weet van hebben en anderzijds geen zin in of behoefte aan hebben'

Iedere school die het Steve Jobs concept toepast, omarmt de zogenoemde ‘Vijftien beloftes aan het kind’. Kent u ze? Ik hoor van een aantal graag hoe u ze beoordeelt:

“We beloven goed naar je te luisteren, als jij zegt wat je wilt leren.” (1)

Ik denk dat alle goede leerkrachten luisteren naar hun leerlingen, ook naar wat zij willen leren. Een goede leraar, evenals een goede arts, gaat daarna vanuit haar/zijn deskundigheid prescriptief te werk en doet niet simpelweg wat de patiënt of de leerling wil.

“We helpen je om goede vragen te stellen, zodat jij kunt bepalen wat je wilt leren.” (2)

Als je niets weet c.q. niet weet wat er te leren is, hoe kan je dan goede vragen stellen? Je kan alleen goede vragen stellen als je weet waar je vragen over stelt. Probeer jij een goede vraag te stellen over kwantummechanica (uitgaande van mijn aanname dat jij geen kwantumfysicus ben).

“We beloven dat je zelf mag kiezen wat en wanneer je iets gaat doen, soms helpen we je op weg;.” (5)

Hiermee verzuim je je plicht als leraar en als school. Jouw taak is om te zorgen dat leerlingen een brede kennisfundering opbouwen die hen de rest van hun schoolcarrière en leven verder kan brengen. Dat betekent ook leren over zaken waar leerlingen enerzijds geen weet van hebben en anderzijds geen zin in of behoefte aan hebben.

“We helpen je bij het omgaan met anderen.” (6)

Dat is een socialiserende taak van alle scholen, maar ook van de ouders, verenigingen, sportclubs enzovoorts.

“We beloven de techniek van nu te gebruiken, om je voor te bereiden op de wereld van morgen.” (10)

Absurd om een aantal redenen. Ten eerste is het een oxymoron. De gereedschappen/technieken van nu zullen waarschijnlijk behoorlijk achterhaald zijn in de wereld van morgen! Dat is per definitie het geval.

Ten tweede een boek is ook een techniek van vandaag evenals iets dat een docent uitlegt.

Tot slot, idealiter kies je een techniek omdat die het meest geschikt is om iets te bereiken en niet omdat die nieuw of modern is. Om een aardappel te schillen gebruik je gewoon een aardappelmesje. Kortom: Wat een flauwekul.

“We zullen je leren om je fantasie te gebruiken om dingen te kunnen maken.” (11)

Het is moeilijk creatief iets te bereiken zonder de kennis en vaardigheden om dat creatieve ding te bewerkstelligen. Ken Robinson – zelf een goeroe met een aantal absurde ideeën over onderwijs (o.a. onderwijs vermoordt creativiteit) stelt dat creativiteit , ‘…het proces van het bedenken van originele ideeën met waarde’ is. Met fantasie alleen kom je nergens. Zonder kennis van en vaardigheden in welke vak dan ook kan je onmogelijk nieuwe en creatieve dingen bedenken die ook echte waarde hebben.

“We beloven dat jij goed voorbereid bent op je volgende school, als je van deze school gaat.” (13)

Wat houdt het in en hoe maken zij dit waar?

Ik zou als ouder denken: lijkt me prima, niks mis mee. Integendeel.

En? Ik meen te hebben laten zien dat er veel mis mee is. In NL hebben wij 17 miljoen bondscoaches en 17 miljoen onderwijsdeskundigen. Dat je onderwijs hebt gehad betekent niet dat je deskundig ben daaromtrent en wat je meemaakt is geen maatstaf voor wat goed is of wat werkt.

Zijn er nog meer beloftes waar u op wilt reageren? Welke?

Ja, de belofte dat ze kinderen beter zullen maken in dingen die ze al kunnen. Het lijkt mij de taak van de school om kinderen goed te maken in dingen die ze nog niet kunnen.

Wat zegt het over de kwaliteiten van Maurice de Hond dat hij erin slaagt dit concept aan de man te brengen?

Hij kan dingen blijkbaar goed verkopen. Telsell en marktkooplui kunnen dat ook. Het probleem is dat hij slangenolie verkoopt.

Ik leg u nog wat uitspraken van De Hond voor over zijn concept. In de documentaire ‘Een school voor mijn dochter’ zegt hij:

“Er komt een onderstroming van ouders zoals ik, die gewoon niet accepteren dat een school zo anders is dan de wereld thuis.”

OK – Genoteerd. Ik heb hier weinig aan. Dit is geen reden om een iPad-school in te voeren.

“Mijn kind is volledig anders ‘gewired’ dan ik.”

Onzin, onze hersenen hebben weinig structurele veranderingen ondergaan in de afgelopen tiental millennia. Zoiets gebeurt niet in een halve of hele generatie. Wel is het zo dat onze hersenen plasticiteit vertonen (veranderingen in de organisatie van de hersenen van individuen als gevolg van ontwikkeling, leren of ervaring). Ook lijken allerlei vormen van sociale media en ICT, te zorgen voor verslaving en onvermogen om irrelevante stimuli te negeren waardoor kinderen en volwassenen snel afgeleid worden, enzovoorts. Dit soort ‘rewiring’ lijkt mij niet iets om na te streven.

“Thuis groeien kinderen interactief, multimediaal, multitasking op…en dan gaan ze naar school en dan zien ze hoe het vroeger was.”

Drogredenering; een redenering die niet klopt, maar wel aannemelijk lijkt. Daarbij is het onjuist dat kinderen/mensen kunnen multitasken.

“Kinderen kunnen zich prima concentreren alleen niet op de dingen waarop wij willen dat ze zich concentreren. Heb je ze wel eens zien gamen, achter hun computer bezig gezien?”

Klopt gewoon niet. Nergens op gebaseerd.

“Als Maria Montessori nu leefde, dan denk ik dat ze tot ongeveer dezelfde conclusie zou zijn gekomen als wij.”

Grootheidswaanzin? In elk geval een drogredenering; in dit geval ‘appeal to ignorance’; beweren dat iets waar is omdat het niet als onwaar is te bewijzen. Wat Maria Montessori van De Honds meningen had gevonden, zullen we nooit weten.

“Ik vind het echt absurd als ik zie hoe de wereld aan het veranderen is, als ik zie hoe de wereld van kinderen aan het veranderen is en dat je dan op school komt en de school nog het museum van het verleden is terwijl je kinderen voorbereidt op de toekomst.”

Weer, ik heb weinig aan wat die man vindt. Ten eerste, is het onduidelijk op welke veranderingen De Hond doelt. Ten tweede, slaat het nergens op om te beweren dat onderwijs niet is veranderd. Ten derde, vraagt de kwestie wat de rol van het onderwijs is om een genuanceerde discussie die met dit soort stellingen ver te zoeken is. En ten slotte, is zijn bewering eigenlijk een bewijs uit het ongerijmde. Dat de wereld is veranderd is, betekent niet dat alles in het huidige onderwijs niet klopt.

Dat klinkt erg logisch. Is het dat ook?

Neen; het is een aaneen stapeling van drogredenen en meningen die voor de leek misschien logisch klinken maar nergens op gebaseerd zijn.
 

'Zonder kennis kan je informatie niet gebruiken, niet begrijpen en dus kan je ook niet beoordelen of de informatie juist is'

U bent, in tegenstelling tot Maurice de Hond, geen aanhanger van onderwijsgoeroes als de Indiase hoogleraar Sugata Mitra. Waarom niet?

Ten eerste ben ik aanhanger van geen enkele goeroe. Ten tweede, omdat Sugata, net als Maurice de Hond, niets van onderwijs weet. Mitra is een vaste-stof fysicus en waarschijnlijk een hele goede maar dat maakt hem geen deskundige op het gebied van onderwijs. Verder zegt Mitra dingen die goed in de tijdgeest passen en in het straatje van mensen met een bepaalde overtuiging; zogenoemde progressieven. Omdat De Hond niet de kennis heeft om goed te ontleden wat Sugata Mitra zegt, en Mitra’s boodschap past in het straatje/de overtuiging van De Hond, is het niet meer dan normaal dat hij zijn boodschap omarmt. 

Hij stelt onder meer dat: “….als mensen, en vooral kinderen, in contact komen met internet, weten in toenemende mate onnodig wordt’ en ‘Groepen kinderen kunnen bijna alles zelfstandig leren…[via] internet’. Bent u het daar mee eens?

Neen. Ten eerste kunnen kinderen niet echt zelfstandig leren. Dat heet zelfgereguleerd en zelfgestuurd leren. De enige mensen die echt in staat zijn om hun eigen leren zelf te sturen en zelf te reguleren zijn experts; mensen met veel kennis. Zij weten wat zij weten, wat zij niet weten, wat zij moeten weten om een probleem op te lossen of taak uit te voeren, en hoe zij daaraan kunnen/moeten komen. Helaas zijn leerlingen, per definitie geen experts maar nieuwelingen. En alle onderzoek laat simpelweg zien dat zij niet zelfstandig kunnen leren.

Mitra gaat nog een stap verder: ‘Kennis is een achterhaald idee uit een tijd waarin het niet mogelijk was over kennis te beschikken op het moment dat het nodig was.’  Klinkt aannemelijk: Kennis hoef je niet meer op te slaan want die is binnen twee muisklikken beschikbaar. Heeft ie een punt?

Je kan klikken naar informatie en die informatie kan juist zijn of pure kolder zijn. Zonder kennis kan je deze informatie niet gebruiken (je kan het niet in een bestaand cognitief schema in jouw lange termijn geheugen vinden), niet begrijpen en dus kan je ook niet beoordelen of de informatie juist is. Als je niets weet van biologie zou je misschien aannemen wat de dames van de Green Happiness zeggen over eieren; dat ze menstruatie van ongestelde kippen zijn. De dames zijn diëtisten en dus zullen zij wel weten waar zij het over hebben. Helaas menstrueren zoogdieren wel en vogels niet en voor zo ver ik weet zijn kippen vogels.

Lesmethoden worden door het ministerie van Onderwijs niet voor invoering getoetst. Wat vindt u daarvan? Waarom? Vindt u dat de wetgeving tekort schiet? Hoe zou dat anders moeten/kunnen?

Ik vind dat er geen staatspedagogiek zou moeten zijn. Het is de taak van de inspectie om na te gaan of alles in orde is. Maar ik ben geen deskundige op het gebied van onderwijsrecht of ‑governance en dus is mijn mening even goed of slecht als de mening van ieder ander.

Is er (internationaal) wetenschappelijk onderzoek dat er op wijst of zelfs aantoont dat iPad- onderwijs niet werkt? Kunt u een of meer voorbeelden noemen? Is het schadelijk?

Er zijn boekenkasten vol onderzoek, beginnend met een artikel uit 1983 van Dick Clark, dat laat zien dat het niet om media gaat maar om didactiek en het blijkt dat directe instructie veel beter wekt dan ontdekkend leren, vraaggestuurd leren, enzovoorts.

En wanneer iPads beperkt worden gebruikt/ ingezet? Waar blijkt dat uit?

Het gaat niet om een iPad inzetten of welk gereedschap dan ook. Die gereedschappen of media zijn enkel overdragers en daar gaat het niet om. Het gaat om onderwijs!
 

(Foto Maurice de Hond: DWDD)