Opdringerige bemoeienis

Een hogere opleiding gaat meestal gepaard met een gezondere leefstijl en dus lagere ziektekosten. Meer hoger opgeleiden betekent meer welvaart, meer zelfredzaamheid, en misschien wel meer sociale samenhang.

Wat mij evenwel verbaast, is dat deze steeds hoger opgeleide bevolking in veel media wordt behandeld alsof het een onnozele volksstam betreft, die door de journalistiek en de met hun bevriende spreekbuizen naar 'verantwoorde' keuzes moet worden begeleid. Ik neem als voorbeeld de publieke omroep. In televisieprogramma's als DWDD wordt de hoger opgeleide regelmatig geïnstrueerd over welke muziek hij mooi moet vinden en beluisteren. Welke boeken de hoger opgeleide moet lezen, wordt tegenwoordig voorgeschreven door jury's die zijn gevuld met voormalige politici (hun inzetmogelijkheden kennen blijkbaar nauwelijks grenzen) of kringetjes boekhandelaren. Alsof het enige tijd verkeren in de Tweede Kamer of het handelen in boeken je het privilege geeft anderen met je voorkeur lastig te vallen.

En natuurlijk wordt ook in het televisieprogramma van Jeroen Pauw aan de hoger opgeleide kond gedaan welke politieke en maatschappelijke opvattingen van brave burgers mag worden verwacht. Je zou zonder het te beseffen opeens op een populistische opvatting kunnen worden betrapt... Dan heb ik het nog niet over de hordes goeroes die de kans krijgen om de hoog opgeleide aan te sturen bij te bezoeken concerten, het inrichten van de wijnkelder, een sociaal wenselijk voedingspatroon én de opvoeding van de kinderen. De hoger opgeleide die niet gediend is van dergelijke bemoeienis, kan zich alleen nog op zondag onbevangen terugtrekken voor de buis. Waar in zeldzame programma's kundige gasten, niet gehinderd door krappe tijdslimieten, openhartig kunnen uitwijden over muziek, boeken en politiek.

Deze opdringerige bemoeienis met de keuzepatronen leidt ertoe dat steeds meer hoog opgeleiden de traditionele media vaarwel zeggen. De jongere generaties nemen het voortouw. Televisiekijken wordt in versneld tempo ingeruild voor YouTube en Netflix. Daar wordt in mediakringen veel over geklaagd. Maar als je je hoogopgeleide publiek niet serieus neemt, raak je het kwijt. We kunnen verwachten dat in de komende jaren ons onderwijs weer zal zorgen voor meer hoger opgeleide Nederlanders. In veel scholen wordt er hard aan gewerkt kinderen breed op te leiden en te stimuleren doordacht en beredeneerd keuzes te maken. Misschien kunnen de media daar eens iets meer op inspelen.