Niet té enthousiast?

Het is ook een lastige vraag natuurlijk. Ik probeerde een deel van het antwoord te vinden door te kijken naar welke kwaliteiten tegenwoordig van leerkrachten worden verwacht. Het doornemen van een aantal vacaturemeldingen moet daar enige indicatie voor kunnen geven.

De uitkomst van het grasduinen in de vacatureteksten was verrassend. Natuurlijk wordt er van alles van leerkrachten verwacht, onder andere ervaring met allerlei programma's waarvan de effectiviteit nog niet is vastgesteld. Maar er is één opmerkelijke, vereiste eigenschap die als een rode draad door de advertenties heen loopt: de schoolbesturen hebben vooral behoefte aan enthousiasme. De leerkracht die zij willen, blinkt niet allereerst uit in didactische bekwaamheden, pedagogisch invoelingsvermogen of een grote hoeveelheid kennis. Neen, zij of hij is dus bovenal enthousiast.

Het zet je wel aan het denken. Wil ik voor mijn kinderen een school waar allerlei enthousiast volk rondloopt? Of hebben we toch liever dat ze les krijgen van bedaagde en soms zelfs saaie, maar competente leerkrachten? Er is natuurlijk niets mis met enthousiasme, maar is dat nu echt de kwaliteit waar het allemaal om draait?

Maar er is meer aan de hand, en dat is ernstiger. Als je als schoolbestuur vraagt om enthousiaste leerkrachten, verplicht dat je ook om ze te helpen enthousiast te blijven. En daar kon wel eens een akelig probleempje zitten. Ik denk aan de uitgetreden leerkrachten die ik de laatste jaren mocht ontmoeten. Op de vraag waarom ze het onderwijs hebben verlaten, noemen zij vrij eensluidend twee punten: weerzin tegen de toegenomen papierwinkel en een gevoel van onderwaardering. Buiten het onderwijs hebben ze van dit soort zaken veel minder last. Het onderwijs vraagt dus kennelijk om enthousiaste nieuwkomers, maar doet vervolgens vaak zijn best om dat enthousiasme te doen bekoelen. Dat is een treurige toestand.

Leerkrachten die het onderwijs vaarwel hebben gezegd, geven vaak een signaal dat we meer aandacht moeten besteden aan het welbevinden van degenen die het echte werk doen in de school. Dat werkt meteen door in de kwaliteit van het onderwijs. Wellicht is het daarom slim om op korte termijn de teksten van de personeelsadvertenties van schoolbesturen scherp te redigeren. Misschien is het eerlijker om niet te veel enthousiasme te vragen, als je als werkgever hier niet mee om kunt gaan.