Leeuw of lam?

Inmiddels hebben al tal van auteurs en columnisten erop gewezen dat hier weinig 21^ste eeuws aan is, behalve misschien een beetje ict, maar dat heeft nog niet tot enig zelfkritisch denken bij deze subsidietrekkers geleid.

Toch zou je kunnen stellen dat zich inmiddels een nieuwe 21^ste eeuwse vaardigheid opdringt: het omgaan met bedreigingen. Niet dat die helemaal nieuw is, maar na zestig jaar vrede en veiligheid is ze voor ons en onze kinderen nieuw. Op dit moment doen zich vooral terroristische (IS) en gezondheidsbedreigingen (ebola) voelen. Ieder individu en iedere organisatie zullen een weg moeten bepalen om met deze dreigingen om te gaan. Hoe laat je ze inwerken op je leven?

Een school in Etten Leur besloot een reisje naar Parijs af te zeggen uit angst dat daar weleens een aanslag kon worden gepleegd. Onze legerleiding ontraadt militairen om in uniform in het openbaar vervoer te reizen. Dat zijn extreem risicomijdende reacties. De leerlingen van de Brabantse school zullen binnenkort mogelijk les krijgen in een ondergrondse bunker. En de Nederlandse krijgsmacht kan de leeuw in haar embleem beter vervangen door een lammetje.

Een andere vorm van reageren is het volstrekt negeren of opzoeken van risico’s. Een vakantie in Sierra Leone of een fietstocht door Noord-Irak staat misschien voor grote moed, maar verstandig is het niet. Leven in de 21^ste eeuw vraagt van ons om ons gedrag af te stemmen op de risico’s die zich in deze eeuw voordoen. Dat is een vaardigheid die we gedurende vele jaren konden verwaarlozen. We ontkomen er niet aan deze weer op te frissen of opnieuw te ontwikkelen.

De vraag is of het ontwikkelen van deze 21^ste vaardigheid ook een nieuwe taak inhoudt voor de school. Zien we hier een nieuw vakgebied, waarvoor we een leerplan, trainingen en toetsen moeten ontwikkelen? Ligt hier een nieuwe taak voor begeleiders, consultants en onderzoekers? Ik dacht het eigenlijk niet. Met een beetje gezond verstand kun je voorlopig ook een eind komen, lijkt me.

Jo Kloprogge is zelfstandig onderwijsadviseur.
Deze blog is verschenen in Didactief, december 2014.