Investeren in kennis

Er werd hard onderhandeld over de hoogte van het bedrag dat uiteindelijk op 800 miljoen werd vastgesteld. Merkwaardig is dat kennelijk niemand enig idee had of heeft hoe dat geld besteed zou moeten worden. Daarom is er nu een innovatieplatform ingesteld van bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid onder leiding van de minister- president. Interessant is dat het geld voor kennis niet is weggezet bij het ministerie van Onderwijs, maar bij dat van Economische Zaken.

Dat er gewerkt moet worden aan meer kennis en aan innovatieve slagkracht in ons land, wordt breed onderschreven. De verwachtingen ten aanzien van het nieuwe beleid zijn dan ook hooggespannen, zeker in het onderwijsveld. De kenniseconomie vraagt immers om een hoog opgeleide beroepsbevolking en om een hoogwaardig systeem van kennisproductie, dus om goed onderwijs en onderzoek.

Ik acht het niet onwaarschijnlijk dat de hele operatie eindigt in een paar triviale aanbevelingen. Te verwachten is een reclamecampagne op radio en tv om de belangstelling voor een studie in de exacte en technische wetenschappen te stimuleren. Er zal wel wat extra geld naar NWO gaan voor prestigieuze onderzoekprogramma's. Er zal wel een flink budget komen om te coördineren en af te stemmen. En er zal vooral worden gekeken hoe we kennis kunnen omzetten in geld. Dat zijn activiteiten die allemaal wel hun nut hebben, maar het is toch zeer de vraag of Nederland zich hiermee op de langere termijn als kennisland zal ontwikkelen en profileren. Om dat te bereiken zou er veel meer aandacht moeten komen voor versterking van kennis in het alledaagse leven. Veel winkels kunnen bijvoorbeeld volstrekt geen informatie meer geven over de producten die ze verkopen. Het staat in de etalage, het kost zoveel, en verder zoekt u het maar uit. Teveel scholen gaan elke discussie over leerprestaties nog steeds uit de weg, terwijl ze wel pretenderen bij te dragen aan een gelukkig leven van de leerlingen. En nogal wat afspraken in het regeerakkoord zelf zijn meer gebaseerd op politieke voorkeuren of ideologische keuzen, dan op een goede analyse van het onderwerp. Kennis wordt in onze huidige cultuur niet bepaald als iets waardevols gezien, maar meer als een last die je soms op je moet nemen omdat het niet anders kan.

Als ons land weer op de kaart wil komen te staan als een kenniseconomie die meetelt in de wereld, moeten we er eerst voor zorgen dat kennis weer echt serieus wordt genomen. Dat kennis op zijn volledige waarde, en niet alleen op zijn economische waarde wordt geschat. Dat is een hele opgave in een land dat al eeuwen vooral zijn brood verdient als handelsnatie. Voor handel is vooral slimheid nodig, en in handelsslimheid zijn we op een hoog niveau gekomen. Maar kennis en innovatie, dat is andere koek.