Bah-woorden

De eerste en minst erge soort betreft de twijfelwoorden. Dat zijn vaak woorden of begrippen die iets vaags aanduiden, iets waarvan de betekenis niet echt helder is. 'Gepersonaliseerd leren' is er zo een. Het voegt niet echt veel toe aan onze kennis van de onderwijswereld, maar dat kan nog wel komen. Het heeft met ICT te maken, dus je weet nooit hoe het uitpakt. We wachten daarom maar even af of het iets zinnigs gaat worden. Het kan nog altijd de prullenbak in als dat niet zo is.

De tweede soort betreft woorden die ik liever zou vermijden, maar waar ik spijtig genoeg niet zonder kan: de liever niet woorden. Hiertoe reken ik woorden als 'zorgleerling' of 'achterstandsleerling'. Ik heb ze beide vaak gebruikt, zij het altijd met enige tegenzin. Je voelt dat je kinderen tekort doet als je zo'n akelig etiket op ze plakt. Maar er is nauwelijks een alternatief, tenzij je een hele zin gebruikt in plaats van dat ene woordje. En woorden als zorgleerling en achterstandsleerling gebruik je natuurlijk vooral in beleidsstukken of onderzoeksrapporten, ver weg van het dagelijks leven. Daar hebben echte mensen dus weinig last van.

En dan is er nog een derde soort, de echte bah- woorden. Een van de ergste is het popi woord 'handelingsverlegenheid'. Het wordt gebruikt als een leerkracht als professional in een situatie komt waar hij niet meteen raad mee weet. Door dat als handelingsverlegenheid te benoemen, wordt gesuggereerd dat deze leerkracht meer een beunhaas dan een echte professional is, eigenlijk gewoon een dom watje. U voelt het al aankomen. Deze leerkracht heeft hulp nodig. En die kan tegen betaling worden geleverd door de ondersteuners die dit woord gebruiken. Je komt de term handelingsverlegenheid namelijk vooral tegen bij ondersteuners, met name in de jeugdzorg en het onderwijs.

In de wetenschap of in de werkpraktijk komt het woord nauwelijks voor, en ook buitenlandse versies heb ik niet zo gauw kunnen vinden. Het slaat natuurlijk ook nergens op. Elke professional komt wel eens in een situatie waar niet meteen een oplossing voorhanden is. Dat is geen probleem maar hoort bij het professioneel werken.

Als u dus een keertje even niet weet wat te doen, laat u zich dan vooral geen handelingsverlegenheid aanpraten. U hebt het recht af en toe iets niet te weten.