Staat van de leraar

Op 22 april wordt de jaarlijkse Staat van het Onderwijs gepubliceerd. Onze inspectie neemt alle geïnteresseerden normaliter die dag mee in de trends, onderzoeken, presentaties, workshops en rapporten die ze opstelden over de verschillende sectoren en deelonderwerpen van ons onderwijs.

De laatste jaren is de boodschap consequent vrij alarmerend. Ons onderwijs zit al een tijdje in de lift, naar beneden welteverstaan. Of zoals voormalig inspecteur-generaal Monique Vogelzang vorig jaar zelf zei: ‘Leerlingen presteren minder op kernvakken taal en rekenen, de laaggeletterdheid neemt toe, we zien grote verschillen in prestaties tussen scholen. Hoewel de variatie in het onderwijsaanbod toeneemt, stijgen de prestaties van leerlingen niet. Intussen neemt het lerarentekort toe.’

Goed, we zijn inmiddels een jaar verder. Hoe zal het de staat van ons onderwijs over twee weken vergaan? Tot de dag zelf weten de inspecteurs de inhoud van de nieuwe Staat goed geheim te houden. Er wordt van tevoren altijd wel iets gedeeld, want je kunt de klok erop gelijk zetten dat een van de grote dagbladen of het NOS-journaal de gelegenheid krijgt om in de ochtend breed uit te pakken met de hoofdonderwerpen.

Je hoeft geen glazen bol te hebben om te voorspellen dat die hoofdonderwerpen in 2020 onderwijskwaliteit, kansenongelijkheid en het lerarentekort zullen zijn. Excuus voor deze spoiler. Zoals elk jaar zal ook dit keer – al is het zonder congres, vanwege corona – informatie over veel deelonderwerpen worden gepresenteerd: De Staat van het Primair Onderwijs, De Staat van het Voortgezet Onderwijs, De Financiële Staat van het Onderwijs, het lerarentekort, de eindtoets en tal van andere thema’s. Tot vorig jaar werd ook De Staat van de Leraar gemaakt, maar met de ontmanteling van de Onderwijscoöperatie is de leraar van de wagen gevallen. Het zegt wellicht iets over zijn staat.

Laat het meteen het laatste jaar zijn dat De Staat van de Leraar ontbreekt. Samen met de Beroepsvereniging Academici Basisonderwijs (BAB) zal het pas opgerichte Lerarencollectief hiervoor de verantwoordelijkheid op zich nemen in april 2021.
Want wees eerlijk: of we het nu hebben over het repareren van die onderwijskwaliteit, het zorgen voor gelijke kansen of over oplossingen om van dat vermaledijde lerarentekort af te komen, zonder leraar staat het onderwijs op voorhand al op fikse achterstand.

Jan van de Ven is leraar basisonderwijs en initiatiefnemer van Het Lerarencollectief. Eerder richtte hij mede PO in Actie op. Lees hier al zijn columns.

Lees meer over de inspectie in Georganiseerd wantrouwen (4): de staat van het toezicht.

Dit artikel verscheen in Didactief, april 2020.