Een derde van de tijd van elke student, of deze nu scheikunde of economie studeert, wordt in het eerste jaar besteed aan The Core. In deze kern zitten onderwerpen als filosofie, literatuur, opera, beeldende kunst, et cetera. Twee uur in week krijgen alle Columbia-studenten in kleine groepen onderwijs in vakken die de universiteit belangrijk vindt. Het gevolg is dat elke Columbia-student een gedeelde ervaring heeft. De studenten die wij daar spraken, waren allemaal enthousiast over dit gemeenschappelijke deel. Ze moesten een boek uit de wereldliteratuur per week lezen, het was hard werken, maar inspirerend en de moeite waard. Alle studenten vonden dat ze gevormd werden tot Columbia-mensen.
Het leukste was nog dat op Columbia elke student tijdens zijn studie een zwemtest moet halen. Deze traditie gaat lang terug. Toen de Engelsen verjaagd waren van Manhattan na de Amerikaanse revolutie, was er de angst dat de vijand terug zou komen en dat alle slimme mensen in de gevangenis gegooid zouden worden. De oplossing was dat elke medewerker en docent van deze universiteit zwemmend moet kunnen ontsnappen naar het vaste land. Deze eis geldt alleen niet voor ingenieurs, want die worden geacht een boot, brug of iets anders te bedenken om te ontsnappen aan de vijand. De zwemtest is overigens niet zwaar. Met bandjes en drijvende eendjes mag de afstand ook afgelegd worden.
Dit soort vorming is jaloersmakend. Dit willen we allemaal wel. Leerlingen of studenten die zich deel voelen van hun opleiding en werken aan hun persoonlijke ontwikkeling. Het lijkt op Bildung, alleen noemen de Amerikanen het niet zo. Het onvertaalbare Duitse woord Bildung is een hype in het onderwijs. Ik vermoed dat er weinig scholen zijn die niet aan Bildung denken bij het vormgeven van bijvoorbeeld het schoolplan. De ontwikkeling van leerlingen als mens krijgt meer aandacht dan ooit.
De grote vraag bij Bildung bij Nederlandse onderwijsinstellingen is natuurlijk tot wat voor soort mensen wij de leerlingen willen ‘opbouwen’? Tot aardige, vaardige en waardige mensen, is het antwoord sinds de commissie Schnabel. Dat is te algemeen en te ambitieus tegelijkertijd. Iedereen aardig?
Elke onderwijsinstelling zou zich ook kunnen afvragen wat nu de onderscheidende bijdrage is van die specifieke school. De scholen doen natuurlijk allemaal al heel lang aan Bildung, ook wanneer er niets apart op het programma staat. Docenten inspireren. Medeleerlingen inspireren. Ervaringen inspireren.
Wanneer een Bildung-voornemen op papier staat, is het de vraag wat het voorstelt. Wat doet een school met een leerling die zich niet ontwikkelt tot ‘aardig, vaardig of waardig’? Zou het bijvoorbeeld straks kunnen dat een school besluit om sommige personen niet over te laten gaan, niet omdat er een probleem is op cognitief niveau, maar omdat iemand ‘een verkeerd ontwikkelde persoonlijkheid’ heeft? ‘Je haalt goede cijfers, maar jouw ontwikkeling als mens blijft achter’ lijkt mij een lastige boodschap om over te brengen.
Laten we Bildung als woord schrappen. Het is te verwarrend. We mogen echter best aan scholen vragen om goed na te denken over de diepere bedoelingen. Wat is de identiteit van de school? Wat willen de school met de leerlingen? Een ritueel als het zwemmen op Manhattan is een heel aardig begin. Een inspirerend blok met verplichte belangrijke boeken, kunst, filosofie en cultuur is dat ook. Een school moet meer bieden dan jaren en jaren examentraining.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
