Van Vversterk naar Vverzwak?

Het model, waaraan ook onderzoek wordt verbonden, moet de prestatiekloof tussen groepen kinderen dichten en de negatieve spiraal doorbreken.

Op verschillende plekken zijn er vergelijkbare initiatieven. Ze zijn een voorbeeld van ambitieuze keuzes die momenteel internationaal worden gemaakt, ondanks zwakke economische tijden. Volgens Obama vormen jonge kinderen de 'valuta voor het informatietijdperk', ons toekomstig kapitaal dus. Hij kiest in zijn tweede termijn nadrukkelijk voor voor- en vroegschoolse educatie (VVE): voor meer inspanningen en meer middelen, 2 miljard dollar.

Ook Zuid-Korea, Turkije en andere landen hebben voortvarende plannen. Maar waar blijft Nederland nu? Nederland staat op de 20e plaats van de Starting Well Index (wereldranglijst VVE) wat betreft recht op en toegankelijkheid van voorschoolse opvang. België en Noorwegen prijken bovenaan de lijst met bijna 100% plaatsen. De kwaliteit van VVE wordt redelijk goed beoordeeld: plaats 7, terwijl Finland en Zweden op de eerste plaatsen staan van deze lijst.

Dat VVE kan leiden tot betere schoolresultaten later bleek onlangs uit het laatste rapport van de OECD. Dit liet zien dat 15-jarigen die langer dan een jaar de voorschool hebben bezocht hogere prestaties behalen dan kinderen die niet of minder dan een jaar de voorschool bezochten.

VVE is een van de grootste onderwijsvernieuwingen van de afgelopen 10 jaar in Nederland. In betrekkelijk korte tijd is het onderwijslandschap enorm veranderd en is een beleids- en kwaliteitsslag gemaakt. Er is inmiddels een toezichtskader voor de kwaliteit van VVE; vele professionals werken met evidence-based programma's en hebben scholing gehad via het project Vversterk. Hiermee is de basis voor een effectieve aanpak gelegd. Maar of dit echt bijdraagt aan een betere start op school, zal over een langere tijd onderzocht moeten worden.

Hoewel Nederland dus voortvarend aan de slag is gegaan, schiet de visie op VVE nu juist tekort. Worden de zogenaamde doelgroepkinderen die VVE het meest nodig hebben, straks nog wel voldoende bereikt? Is VVE bereikbaar voor ouders op alle inkomensniveaus? Staan we hiervoor in Nederland garant de komende periode? Waarschijnlijk niet. Gaan we van Vversterk naar Vverzwak?

Sylvia Peters is onderzoeker/adviseur.