Kinderen van 6 tot 15 jaar naar de basisschool
Basisschool ‘Osnovna Sola Lucija’ in het Sloveense Portoroz is met bijna 600 leerlingen en 26 klaslokalen de grootste basisschool van de omgeving. De meeste leerlingen (bijna 90%) gaan vanaf naar een voorschool als ze elf maanden oud zijn tot zes jaar. Van zes tot vijftien jaar gaan zij naar de basisschool, daarna naar het voortgezet onderwijs tot achttien jaar en vervolgens kunnen ze gaan studeren. De jongste leerlingen gaan dagelijks tot 13.00 uur naar school, terwijl de oudere elke dag tot 14.20 uur blijven. De groepsgrootte varieert tussen de 20 en 28 leerlingen. Een schooljaar telt 38 weken en loopt van 1 september tot 24 juni (omdat 25 juni een nationale feestdag is).
Van vaste leerkracht naar gespecialiseerde leerkrachten
In grade 1 tot en met 5 hebben de leerlingen een vaste leerkracht en een eigen lokaal. In het eerste jaar wordt de groep van 20 tot 28 kinderen begeleid door twee leerkrachten: een hoofdleerkracht voor hele dagen en een ondersteunende leerkracht van de ‘pre-school’ voor halve dagen. De investering is bedoeld voor een goede overgang van pre-school naar basisschool. Om deze leerlijn voort te zetten, zijn er in de onderbouw combinatieklassen; 1-2 en 3-4. Ook gezondheidseducatie maakt onderdeel uit van het curriculum voor de jongste leerlingen. Vanaf grade 6 tot 9 hebben de leerlingen les van gespecialiseerde leerkrachten, voor bijvoorbeeld science en kunstzinnige oriëntatie en wisselen ze van lokalen.
Italiaans vanaf grade 1, aanvullende projectdagen en Sloveense identiteit
De school ligt in een zogenaamd ‘minority area’, die grenst aan Italië. Dat brengt met zich mee dat alle leerlingen verplicht Italiaanse les volgen negen jaar lang. De meeste leerkrachten die Italiaans geven, zijn in Italië opgeleid.
Vijftien dagen per jaar is er aandacht voor buitenschoolse activiteiten. Leerlingen gaan naar natuurparken en bezoeken culturele activiteiten. Er is veel aandacht voor de Sloveense identiteit en wat dat voor de leerlingen betekent. Zo wordt er bijvoorbeeld aandacht besteed aan Sloveense geschiedenis en cultureel erfgoed.
Bibliotheek voor leerlingen én leerkrachten
De school heeft een grote bibliotheek met veel Sloveense boeken en tijdschriften. Digitale bronnen of leermiddelen staan hier (nog) niet. Voor leerkrachten is er een afdeling met onder andere vakliteratuur. Alle leerlingen komen een keer per week in de bibliotheek om boeken te lenen. Er is een vaste bibliothecaris in dienst, zij is ook docent (Italiaans).
In het toeristische, pittoreske stadje Piran aan de Adriatische kust staat de UNESCO-school voor primair onderwijs met de mooie naam ‘Vincenzo e Diego de Casiro’. Dit is een publiek toegankelijke school. Zoals deze naam al doet vermoeden is de voertaal Italiaans. Slovenië heeft twee ‘officiële’ (door de wet erkende) minderheden: Hongaren en Italianen. Deze basisschool is een zogenaamde ‘minderhedenschool’ en bedoeld om de minderheden in Slovenië de gelegenheid te bieden in hun moedertaal onderwijs te volgen. Op deze school zitten echter niet uitsluitend kinderen met Italiaanse roots, maar ook veel kinderen met een Russische achtergrond. De klassen zijn klein met circa twintig leerlingen per groep. De groepen zijn verdeeld in leerjaren van 1 tot en met 9 (6-15 jaar).
Wat is een UNESCO-school?
Internationale verbondenheid, verdraagzaamheid en solidariteit zijn belangrijke doelstellingen voor scholen met het UNESCO-schoolprofiel. Ze maken deel uit van een wereldwijd netwerk met zo’n 10.000 scholen. De scholen zijn verdeeld over alle leeftijdsgroepen, van basisonderwijs tot HBO.
Alle scholen besteden aandacht in het curriculum aan tenminste drie van de vier UNESCO-thema’s:
• Vrede en mensenrechten
• Intercultureel leren
• Wereldburgerschap
• Duurzaamheid
(Bron: http://www.unescoscholen.nl/over-unesco-scholen/)
Veel aandacht voor Engelse taalvaardigheid en lezen
Op de UNESCO-school in Piran wordt bijzonder veel aandacht besteed aan Engels. Leerlingen uit groep 8 en 9 verwelkomden ons in het Engels met informatie over de school en de geschiedenis van Piran. Daarna leiden ze ons rond en kregen we een kijkje in de lessen die gaande waren. In één van de lagere groepen hield een jongen van een jaar of 7 een spreekbeurt over pinguïns, in het Engels. In een andere klas zaten leerlingen van 8-9 jaar oud te werken in het werkboek van Engels. En allemaal konden ze ons te woord staan in het Engels!
Ook lezen krijgt veel aandacht op deze school. Op de zolder bevindt zich een bibliotheek met eigen bibliothecaris, waar de leerlingen zelfstandig of met hun leerkracht minstens 1x per maand naartoe gaan om nieuwe boeken te lenen. In de hogere groepen moeten alle leerlingen iedere maand een boekbespreking houden. Naast Italiaans en Engels wordt op school ook Sloveens en Duits aangeboden. En met het gegeven dat er veel Russische leerlingen op deze school zitten, is meertaligheid dus meer regel dan uitzondering.
Cirila Kosmača Piran is een kleine school in Portoroz. Op deze locatie is alleen de onderbouw te vinden: 50 leerlingen verdeeld over vier klassen.
We worden allerhartelijkst ontvangen en krijgen als welkom een zakje zout van het nabijgelegen zoutveld met daarop het logo van de school. Het logo laat een blauwe boot zien; een dolfijn die trots en licht als een gedachte, over de zee glijdt en drie vrienden. De waarden die hiermee verbonden zijn, zijn samenwerking, waardering voor diversiteit en respect voor de natuur. Ook krijgen we het schoolboeket dat de school sinds de opening in 1994 samenstelt voor bezoekers: rozemarijn ter herinnering aan vrienden; carnation, een Sloveense bloem; laurierblad, voor overwinningen in gezamenlijk onderwijs en onderzoek; olijfblad, voor vriendschap en vrede. Respect voor de natuur en ecosysteem komt terug op verschillende plaatsen in het gebouw, zo hangt er in ieder klaslokaal informatie over energieverbruik. Ook is er overal aandacht voor gescheiden afval.
Van de directeur begrijpen we dat alle leerkrachten de hele week aanwezig zijn, iets dat normaal is in Slovenië. Er is bevallingsverlof van twaalf maanden, waarna je weer fulltime gaat werken (of niet). Kinderen kunnen al vanaf elf maanden naar de voorschoolse opvang. Op school zijn de kinderen iedere dag welkom vanaf 6.00 uur in de ochtend. Om 8.20 uur starten de lessen. Deze eindigen om 13.00 uur waarna er nog allerlei activiteiten georganiseerd worden (tot 16.30 uur) waar zo goed als alle leerlingen aan meedoen en waar ook de leerkrachten een rol in spelen. De kinderen krijgen een gezond ontbijt en een gezonde lunch op school. Afhankelijk van het inkomen van de ouders, zijn hier kosten aan verbonden.
We worden verder rondgeleid door de school en krijgen filmpjes te zien over het Sloveense onderwijs.
Daarna gaan we nogmaals de klassen in en zien dat de kinderen ook liedjes en een toneelstukje voor ons hebben voorbereid. Het pedagogisch klimaat leek erg positief, er hing een ontspannen sfeer in iedere klas. Er was een goed contact tussen de leerkrachten en de kinderen en ook de directrice had een fijn contact met de leerlingen.
Buiten op de ruime speelplaats ontdekten we ook een herdenkingsplaats voor oorlogsslachtoffers. Op de vraag of dit normaal was in Slovenië antwoordde de directrice dat ze waarschijnlijk de enige school waren in Slovenië die dit hadden. De kinderen onderhielden dit monument samen met veteranen en er werden ook gezamenlijke bijeenkomsten georganiseerd.
Het schoolplein grensde aan een school voor speciaal onderwijs. Hier konden we helaas niet naar binnen, maar één leerkracht van die school werd ook ingezet om leerlingen met leerproblemen in de school te begeleiden. Na nog even met de leerkracht Italiaans en de leerkracht Engels gesproken te hebben, namen we hartelijk afscheid van elkaar en bespraken we op de weg terug onze eerste ervaringen met het Sloveense onderwijs.
Meer weten over het Sloveense onderwijs? Zie: https://m.youtube.com/watch?v=5g3Km5kSi7A
Anouke Bakx, Ellen Rohaan, Audrey Janssen-Seezink, Linda van den Bergh, Rachel Verheijen-Tiemstra, Ton van Houtert, & Nanke Dokter. Eapril staat voor European Association for Practitioner Research on Improving Learning.
Anouke Bakx is hoogleraar aan de Radboud Universiteit /Faculteit der Sociale Wetenschappen met de leeropdracht Begaafdheid vanwege de Stichting Centrum voor Begaafdheidsonderzoek.
1 Even los van de methode
2 Pedagogiek
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
