Woensdagochtend. De collegezaal nog donker, ramen gesloten, geen studenten. Geen getik van vlijtige studenten die aantekeningen maken op hun laptop, of gekras in schriften van degenen die – op mijn aanraden – aantekeningen maken met de hand (dat is effectiever!). Licht aan, ramen open, de eerste studenten druppelen binnen. “Goedemorgen mevrouw”, “hallo”, “hoi Hanke”. Wat voel ik me welkom. En wat is lesgeven toch fantastisch leuk om te doen.
Als iedereen er is en het rumoer aanzwelt, neem ik bijna met tegenzin het woord voor het eerste college Onderwijsinnovatie en Onderwijsverbetering. Routinematig zoeken studenten een zitplek, halen hun laptop of pen uit hun tas. Het geroezemoes sterft weg en ze kijken verwachtingsvol naar mij. Ik vraag ze allemaal op te staan. “Wie heeft de academische pabo gedaan?, ga maar weer zitten”. Een derde van de groep neemt plaats. “En wie pedagogische wetenschappen?” nog een derde neemt plaats. En zo verder. De laatste studenten die staan krijgen individueel de beurt, “welke bachelor heb jij gevolgd?”. Wat is dit een gemêleerd gezelschap. Alleen de mensen die de academische pabo hebben gedaan, heb ik eerder lesgegeven, jaren terug. Daar zitten ze voor me, ouder en wijzer, hongerig naar nog meer kennis en ervaring. De meeste staan deels voor de klas. Wat heb ik hen eigenlijk nog te vertellen?.
In de pauze komen er een paar naar me toe. Ze vragen naar meer, meer literatuur, meer kennis. “Ik las in de opdracht dat ik maar twee extra bronnen mag gebruiken, mogen dat er niet meer zijn?”, “In de laatste week moeten we feedback geven op een opdracht van een andere groep, wanneer precies, want dan kunnen we dat vast inplannen”, “ik weet weinig over onderwijsvisies, wat kan ik lezen om er meer over te leren?”. Uitzonderlijk? Nee. Bijzonder? Ja natuurlijk. Jarenlange scholing heeft deze studenten gevormd tot wie ze nu zijn. Beleefd en welbespraakt, en zonder het te beseffen immens sterk beïnvloed door hun sociale omgeving, de universiteit, de studenten, de docenten. De normen en waarden van de universitaire wereld hebben ze geïnternaliseerd, dit is socialisatie in zijn puurste vorm. Leren door te leven.
Ik laat in mijn gedachten de motivatietheorieën de revue passeren, om te begrijpen waarom deze studenten aan mijn bureau staan en mij deze vragen stellen. Het zijn theorieën waar ik over lees en/of die ik zelf ook in onderzoek gebruik, u zult ze kennen uit Didactief. Gevoel van competentie, autonomie, en verbondenheid (zelfdeterminatietheorie), zijn dat de sleutels tot succes van deze studenten? Succesverwachtingen, waardeoordeel, een simpele kosten- en batenanalyse (expectancy-value theory), is dat waarom ze willen weten hoe ze het vak goed kunnen afronden? Of de prestatie-, competentie- en sociale doelen die ze willen bereiken (achievement goal theory), omdat ze met de groepsopdracht goed mee willen komen? Vanuit elk perspectief kan ik redeneren waarom zij hier voor me staan. Vanuit elk perspectief zijn hun vragen te verklaren. Mijn perspectief? Zij staan voor me omdat ze weten dat cursusvoorschriften geen wetten zijn, dat je altijd vragen mag stellen, dat je om bevestiging mag vragen, dat je je kwetsbaar mag opstellen. Zij staan voor me omdat dat de gewoonste zaak van de wereld, van hun wereld, is geworden. Socialisatie, leren door te leven. En hoewel dat niet is waar mijn colleges over gaan, is dat wel wat alle studenten deze woensdagochtend hebben gezien en begrepen.
Hanke Korpershoek is adjunct hoogleraar Onderwijswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen.
1 Schoolloopbanen groeien uit elkaar
2 Advies na 2 jaar VO: Stap in de goede richting
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
