Denk na over toezicht op RvT

De Geldropse leerkrachten van stichting ’t Nut (waaronder drie scholen vallen met 68 personeelsleden) hebben met hun collectieve ziekmelding, die in maart alle landelijke media haalde, een draconische maatregel moeten nemen: 870 kinderen in Geldrop konden een dag niet naar school. Dit is gebeurd nadat de medezeggenschapsorganen van de scholen (mr’en) en de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (gmr) een jaar lang op allerlei manieren hadden geprobeerd het tij te keren. In maart 2017 was de maat al vol voor twee directeuren en veertien leerkrachten. Zij schreven een brief naar de Raad van Toezicht (RvT) over de onveiligheid die zij ervoeren in de samenwerking met de bestuurder. De RvT wilde niet luisteren en vormde een blok met de bestuurder. Dit bleek een bijna onneembare barrière in het herstellen van een fijne werksfeer op de drie scholen. Pas nadat alle leerkrachten met een vaste aanstelling (95% van alle leerkrachten) van ’t Nut zich ziek meldden, kwam de onderwijsinspectie in actie. Na scherpe onderhandelingen vertrokken de volledige RvT én de (inmiddels, zonder advies van de gmr benoemde) interim-directeur. Ook de gmr stapte op.

Deze crisis heeft pijnlijk duidelijk gemaakt dat een niet-functionerende toezichthouder kan leiden tot conflicten waarvan personeelsleden en leerlingen uiteindelijk de dupe zijn. De medezeggenschapsorganen hebben op grond van de wet Medezeggenschap op scholen al beperkte wettelijke bevoegdheden (onvergelijkbaar met bijvoorbeeld een ondernemingsraad binnen een bedrijf) en de Geschillencommissie toetst deze bevoegdheden ook nog eens heel marginaal. Bovendien kunnen procedures bij de Geschillencommissie in onze ogen vaak het tij niet meer keren: het kwaad is al geschied en de procedure duurt vrij lang. Onwelwillende bestuurders zijn zo moeilijk te corrigeren. De inspectie heeft een te reactieve rol en komt pas in actie als de kwaliteit van het onderwijs in het geding is. Dat is een (te) vaag begrip en geeft te veel ruimte voor interpretatie. In ons geval leidde dit tot een te afwachtende houding van de inspectie.

Een gang naar de ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam was nog een optie geweest. Dit is een dure, langdurige procedure waarvoor een gespecialiseerde advocaat nodig is. Al deze extra kosten hadden betaald moeten worden van publiek (onderwijs)geld. Het is zaak dat Den Haag goed nadenkt over het toezicht op de toezichthouder, zodat situaties als in Geldrop niet meer kunnen voorkomen.

Popke Rein Munniksma is voorzitter van de gmr ’t Nut in Geldrop.

Lees hier de reactie van Rudmer Heerema, Tweede Kamerlid VVD.

Lees hier ook het antwoord op Kamervragen over de Geldropse basisscholen.

Dit artikel verscheen in de serie Rondom het Binnenhof in Didactief, mei 2018.