Recensies

Volgers en vormers

Zal de wal het schip keren? Langzamerhand lijkt de oppositie tegen de grote nadruk
op taal en rekenen in het Nederlandse onderwijs aan kracht te winnen. De meeste opinieleiders die Tobias Reijngoud in Volgers & vormers interviewt pleiten voor een breed curriculum. Begin de schooldag bijvoorbeeld met het voorlezen van een gedicht en geef ieder kind die tekst op papier meer naar huis, zegt dichter en theoloog (en vader van Trijntje) Huub Oosterhuis. Zo geef je leerlingen een cadeau voor het leven. Onderwijs is meer dan het efficiënt injecteren van abstracte data in de hoofden van kinderen. Het dient ook om leerlingen een begin van mede-verantwoordelijkheid voor de maatschappij te leren. Welke kennis en vaardigheden hebben ze nodig om mee te doen? En wat hebben ze nodig om zichzelf te worden: hun talenten te ontplooien en eigen keuzes te maken? Volgers en vormers van ze maken, dat is het doel. En dan is ‘het economisch fundamentalisme’ dat momenteel in het onderwijs heerst, ‘ongelooflijk dom en kortzichtig’, aldus Micha de Winter, gebaseerd op ‘de flinterdunne argumentatie’ (van de vorige staatssecretaris trouwens, Marja van Bijsterveldt) dat China per dag evenveel ingenieurs aflevert als Nederland in een heel jaar. Het draait in de mondiale economie juist meer en meer om creativiteit en innovatief vermogen, stellen veel prominenten in dit boekje. En dat vraagt om een brede Bildung. Wat opvalt is dat de meeste geïnterviewden bij Bildung vooral lijken te denken aan taal, literatuur, kunst en geschiedenis in tegenstelling tot bèta en techniek. Terwijl een breed curriculum toch juist beide aspecten moet behelzen: Einstein was een alfa- en bèta-mens. Opwindend is dat Reijngoud zijn opinieleiders soms wel erg veel ruimte laat. Hier en daar vliegt er dan  ook iemand uit de bocht. Zo filosofeert Ad Verbrugge wel heel vrij over de explosie van kinderen met adhd: ‘Dat moet te maken hebben met de losse werkvormen en de aandacht voor zelfwerkzaamheid zoals we die de laatste decennia in het onderwijs zien.’ Of - ongekend brutaal wat mij betreft - trendwatcher Adjiedj Bakas die pleit voor het verplicht steriliseren van kansloze vrouwen. Op dit soort faux pas na, is volgers & vormers een mooi boek dat zeker aan het denken zet.

Tobias Reijngoud, Volgers & vormers, een boek over de toekomst van het onderwijs, Uitgeverij Lias, ISBN 978 90 8803 0277, €18,95.

Deze recensie verscheen in Didactief, mei 2013.