De precieze redenen daarvan laat ik in het midden, maar associaties als topdown en 'regels van buitenaf bepalen hoe en wat ik moet doen' hebben ermee te maken. Maar dat klinkt bijna alsof we van buitenaf gestuurd worden. Mooi is dat we als onderwijsprofessionals steeds meer doorhebben dat we zelf kunnen sturen, mits we onze verantwoordelijkheid pakken en samen waarmaken. De leerkracht, schoolleider én bestuurder. Ook in de praktijk van alle dag. Het adagium is steeds vaker 'Vernieuwen is een samenspel'. Alleen dan lukt het ons echt het verschil te maken. En dat lees je in deze special terug.
Wat we onder vakmanschap verstaan, verandert ook. Je vak goed beheersen staat nu vooral in het teken van het doorlopend werken aan ontwikkeling en het durven omgaan met verandering. Bij vakmanschap komt heel wat ambacht kijken. Leiding geven aan schoolontwikkeling en dat met elkaar doen, is een ambacht op zich. Het is 'gewoon' doen, feedback geven en de dialoog voeren. Het is ook fouten mogen maken. Dat laatste geldt zeker voor het onderwijsteam dat vernieuwingen in het onderwijs vooral vormgeeft. Dat kan alleen als het team daarvoor ruimte, faciliteiten en draagvlak krijgt. Of zoals in de special staat: 'Veranderingen moeten uit alle lagen komen: horizontaal, verticaal en van binnenuit.'
Dat samen vormgeven aan veranderingen is een belangrijk thema van het Arbeidsmarktplatform PO. Waar voorheen de focus in de projecten nog lag op schoolleiders die willen toewerken naar beter onderwijs, staat nu het versterken van de dialoog centraal. Die dialoog gaat over waar je als organisatie naartoe wilt werken, wat is het beste voor je leerlingen. Over het inspelen op complexe maatschappelijke ontwikkelingen en op de obstakels in de dagelijkse praktijk. Ook gaat het om het leren van collega's. Onderwijsmensen nemen niet snel de tijd om bij een ander in de klas te kijken, laat staan op een andere school. Toch is dat net zo goed een sleutel in het proces van verandering.
Iedereen heeft talenten maar de verborgen talenten komen naar boven door professionele ruimte te gunnen en te nemen. Ook al pakt een experiment anders uit dan je wilde, je steunt leerlingen even goed door zelfbewust te durven experimenten en mogelijk te falen. Het belangrijkste is: vernieuwen doe je samen!
Ton Groot Zwaaftink is voorzitter van het Arbeidsmarktplatform PO.
Beeld: Rhalda Jansen Fotografie
Dit artikel is onderdeel van de Didactief-special Schoolontwikkeling (april 2016). Deze special is gemaakt in opdracht en met financiële bijdrage van het Arbeidsmarktplatform PO.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
