Engels is de officiële taal van Oeganda. Daarnaast zijn er lokale taalgroepen, zoals Kuliak-, Bantoe- en Nilotische talen, met elk weer eigen dialectvarianten. Op veel basisscholen is niet Engels, maar een lokale taal het medium voor instructie. Dat loopt nog verre van gesmeerd, blijkt uit onderzoek van Lucy Dora Akello. Niet alle leerlingen spreken die lokale taal vloeiend en hetzelfde geldt voor leerkrachten. Bovendien ontbreken goede instructiematerialen en leesverhalen voor kinderen, is er nauwelijks ondersteuning door ouders en geven leerkrachten veel te weinig feedback op taaluitingen van leerlingen. Dat laatste is niet zo vreemd: klassen van meer dan honderd kinderen zijn geen uitzondering.
Actieonderzoek van Akello, in nauwe samenwerking met leerkrachten, laat zien dat een kindgerichte aanpak de taalprestaties kan verbeteren. Leerkrachten leerden om kinderen actiever bij het leerproces te betrekken, werkvormen in te zetten die de interactie bevorderen en meer formatief te toetsen. ‘Dagelijks beoordelen en directe feedback is haalbaar in klassen van vijftig tot zestig leerlingen, als de werkbelasting van de leerkracht is gereduceerd,’ concludeert de onderzoekster. En als ze nauw samenwerken met collega’s, lukt dat zelfs ook in klassen van tachtig of meer kinderen.
In de Oegandese klassen is er meer een vertel- dan een voorleescultuur. Toch pleit Akello ook voor geschreven verhalen, bij voorkeur door kinderen zelf. Zo leren ze de vorm van de letters, spelling en uitspraak. ‘Wel missen geschreven verhalen de humor, gebarentaal en stemvariaties die de gesproken verhalen begeleidden. Dat had invloed op de schoonheid en de betekenis van de verhalen voor de kinderen. Het gebruik van geschreven kinderverhalen dient daarom gepaard te gaan met audiovisuele middelen,’ concludeert ze.
Lucy Dora Akello, Adopting the Child-Centred Pedagogy for Teaching Reading and Writing in Local Language: Experiences from Uganda. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen, 2018.
Dit artikel verscheen in de rubriek Onderzoek kort in Didactief, oktober 2018.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
