Nieuws

Vathorst College: Nieuwe wijk, vernieuwingsschool

Tekst IRMA HEEMSKERK, YOLANDE EMMELOT & ATI RABAN
Gepubliceerd op 10-05-2017 Gewijzigd op 10-05-2017
Beeld Judit Hódos
In 2005 is het Vathorst College opgericht. De nieuwe wijk Vathorst én de wens binnen de Stichting Onderwijsgroep in Amersfoort een vernieuwingsschool te stichten, werden gecombineerd. Onder leiding van oud-directeur Ed van de Veer is het concept voor de school, gebaseerd op het sociaal constructivisme, bedacht. Vier pijlers staan centraal: kunstonderwijs, thematisch onderwijs, zelfverantwoordelijk leren en digitaal leren.

De aandacht voor kunst en cultuur is volgens schoolleiders, docenten en leerlingen  het belangrijkste kenmerk van de school. Daarnaast richt de school zich vanaf de start op zelfstandigheid en verantwoordelijkheid voor het eigen leerproces.

De  missie van de school is: ‘Wij halen het beste uit onszelf, de ander en de wereld, waarbij ieder leert op een manier die bij hem/haar past’.

Niet voor niets is het ultieme doel van de school om maatwerk voor elke leerling te leveren. Dit houdt in dat elke leerling een gepersonaliseerd programma kan krijgen. Medewerkers en leerlingen vinden dat  feedback een belangrijkere rol zou moeten spelen dan beoordelingen of cijfers, zodat leerlingen geholpen worden in hun ontwikkeling. De rol en het belang van cijfers tegenover persoonlijke groei in een veilige maar uitdagende omgeving is een dilemma waar het Vathorst College dagelijks mee te maken heeft.

Kunstonderwijs en kritisch denken

In het kader van het project Toekomstgericht onderwijs heeft het Vathorst College doelen voor de toekomst : kritisch denken, creativiteit, persoonsvorming en samenwerken.

dansende leerlingen van het Vathorst collegeHet kunstonderwijs op het Vathorst College speelt volgens de school een belangrijke rol bij kritisch denken. Het draagt ook bij aan het vergroten van je creativiteit, zelfkennis, zelfvertrouwen en verbeeldingskracht. De school is sinds kort ook een cultuurprofielschool.

Het curriculum is sterk gericht op de kunstvakken: ‘Het is een nieuwe taal om jezelf te uiten en draagt bij aan de persoonsontwikkeling’, zoals een schoolleider verwoordt. De matinée, een lesblok op dinsdagmiddag waarbij leerlingen in de eerste twee jaren les krijgen van een docent over zijn of haar passie of hobby (zoals song writing, moleculair koken, robots bouwen en stage fighting), is ingebed in het onderwijs. Nu algemene natuurwetenschappen geen verplicht vak meer is op middelbare scholen, is op het Vathorst College een nieuw vak in ontwikkeling: wetenschap en filosofie. Dit zijn belangrijke vakken in het kader van de ontwikkeling van kritisch denken.

De leeractiviteiten op de school zijn niet expliciet ingericht om doelen als kritisch denken te bevorderen. Alle doelen en activiteiten op de school hangen met elkaar samen. De visie is de mens als geheel, waaruit de andere doelen voortkomen. Zoals een schoolleider zegt: ‘Het begint al bij de filosofie en de visie. Dit moet echt onderdeel zijn van de school. Het moet niet alleen een instrumenteel ding zijn.’ Als school moet je er echt in geloven dat pubers de verantwoordelijkheid aankunnen die zij op het Vathorst College krijgen.

‘Scherp blijven op wat we doen en waarom we het doen’

Onder de schoolleiding zit een breed team van mensen die aan alle ideeën en beslissingen bijdragen. Alles wordt daardoor breed gedragen, maar het levert ook tragere trajecten op. Een docent zegt: ‘Onze organisatie vraagt van ons dat we scherp blijven op wat we doen en waarom we het doen.’ Ook leerlingen mogen hun bijdrage leveren aan de vernieuwingen, en de leerlingenraad wordt gestimuleerd met initiatieven te komen.

leerlingen van het Vathorst collegeLeerlingen van verschillende leeftijden en niveaus zitten op het Vathorst College - voornamelijk in de onderbouw - bij elkaar in een leerhuis waarin plaats is voor vijf klassen. In de onderbouwleerhuizen zitten klassen uit de eerste drie leerjaren door elkaar. Daarnaast zijn de eerste twee leerjaren ‘dakpan’-klassen, waarin vmbo-t en havo-leerlingen of havo- en vwo-leerlingen samen zitten. In het derde leerjaar zijn er aparte vmbo-t klassen, omdat deze leerlingen al schoolexamens moeten maken. In het vierde leerjaar zijn de havo- en vwo-klassen ook gescheiden. Leerlingen kunnen in een dakpanklas laten zien dat zij een hoger niveau aankunnen.

Docenten werken binnen een leerhuis veel samen. Ze geven continu tegelijk les op de ruimte, waardoor ze elkaar kunnen helpen en van elkaar kunnen leren en de kwaliteit van het onderwijs omhoog gaat.

Het mentoraat is een belangrijke factor voor het leerproces van de leerlingen van het Vathorst College. Mentoren in de onderbouw hebben gemiddeld drie keer per week mentorcontact met hun leerlingen. Daarbuiten zien mentoren de leerlingen in hun les en op andere momenten in het leerhuis. Het mentoraat is op het Vathorst College voor een groot gedeelte gebaseerd op didactisch coachen. In de onderbouw helpen mentoren de leerlingen voornamelijk met zelfstandigheid en plannen. In de bovenbouw kiezen de leerlingen de mentor zelf en zijn de trajecten voor leerlingen voor een groter gedeelte maatwerk.

leerlingen van het Vathorst collegeIn de onderbouw worden vrijwel alle lessen zelf door docenten ontwikkeld. Ook in de bovenbouw ontwikkelingen docenten zelf veel lessen, maar wordt door een aantal secties wel of meer gebruik gemaakt van lesmethodes, omdat moet worden voldaan aan de eindtermen. De lesmethodes zijn nooit leidend, maar blijven een middel om een les vorm te geven. Het doel is om als docent te blijven nadenken over wat je doet en waarom je dat doet.

Voor leerlingen is het prettig dat de materialen zelf worden ontwikkeld: ‘Ik ben ervan overtuigd dat het leuker is dan werken uit methodes, en dat maakt dat ik de stof beter verwerk en onthoud,’ geeft een leerling aan.

Pedagogisch klimaat

Veiligheid is een belangrijk kenmerk van het Vathorst College: leerlingen moeten kunnen zijn wie ze zijn. De school werkt daar onder meer via de kunstvakken aan: bij de kunstvakken leren leerlingen zich uiten. Zij moeten zich kwetsbaar opstellen en respect voor elkaar tonen. Bovendien vinden er discussies plaats waarom je bent wie je bent en wie je wilt zijn. Je veilig voelen is hiervoor noodzakelijk. Door de inzet op veiligheid scoort het Vathorst College hier een 9.7 op (bron: www.scholenopdekaart.nl).

Ook de autonomie van leerlingen en medewerkers is belangrijk op het Vathorst College. Iedereen krijgt kansen, keuzemogelijkheden en verantwoordelijkheden. Zo kunnen leerlingen oefenen in het danslokaal als zij dit willen, zonder dat hierbij controle aanwezig is.

Optreden voor de buurt

Het Vathorst College heeft vanaf het begin belang gehecht aan haar rol in de wijk. De school is gevestigd in een multifunctioneel gebouw: ICOON (informatie, cultuur, ontmoeting en onderwijs). In ICOON zit naast de school de openbare bibliotheek Eemland, Stichting Kinderdagverblijf Amersfoort, Scholen in de Kunst en sportvoorzieningen. De lokalen die de school overdag voor lichamelijke opvoeding en de kunstvakken gebruikt, worden daarnaast ook door andere partijen gehuurd, zoals bijvoorbeeld Scholen in de Kunst. De buitenwereld zit daardoor letterlijk in het schoolgebouw. Maar mensen van buiten worden ook in de school uitgenodigd, zoals voor het jaarlijkse matineefestival. Leerlingen presenteren op dit festival wat zij tijdens matineelessen hebben gedaan, bijvoorbeeld een circusvoorstelling, een stage fighting demonstratie, zelfgeschreven liedjes.

 

Lees hier ook over de workshops die de Jasmijn Kester, rector van het Vathorst College geeft. 
 

Verder lezen

1 Leergemeenschap op het IJburg College
2 Kritische burgers van het Hyperion Lyceum
3 Doelen voor de toekomst

Click here to revoke the Cookie consent