Interview

Toekomstbestendig taalonderwijs

Tekst Brigitte Bloem
Gepubliceerd op 15-12-2022 Gewijzigd op 04-08-2023
Beeld Barbra Verbij
Teams van leraren, vak- en curriculumexperts zijn bezig met het actualiseren van de kerndoelen Nederlands, rekenen en wiskunde, burgerschap en digitale geletterdheid. Doel: leerlingen beter voorbereiden op vervolgonderwijs en hun plek in de maatschappij. Hoe pakken drie leden van het team kerndoelen Nederlands dit aan?

 

Esther van Huisstede is leerkracht en taalcoördinator op obs De Trekvogel in Nieuwegein en lid van het team actualisatie kerndoelen Nederlands.

 

Joanneke Prenger (SLO) is als curriculumexpert betrokken bij de actualisatie kerndoelen Nederlands. Met collega Jocelijn Pleumeekers brengt zij hun curriculum- en taalexpertise in en verbindt inzichten uit wetenschap, beleid en praktijk.

 

Ron Bosman is procesregisseur actualisatie kerndoelen Nederlands. Hij werkte bijna dertig jaar in het voortgezet onderwijs (waarvan ruim twintig jaar als schoolleider).

 

Wat vinden jullie de grootste uitdaging bij het ontwikkelen van de nieuwe kerndoelen Nederlands?

Van Huisstede: ‘Het taalonderwijs kan betekenisvoller en motiverender. Nu zitten leerlingen soms oefeningen te maken, waarvan niemand het nut ziet. Met leerlingen hun leesvoorkeur ontdekken, ze begeleiden bij het leren schrijven van teksten, goede gesprekken voeren: daar gaat het om. Beter beschrijven wat nu eigenlijk de kern van het taalonderwijs is, helpt ook het gevoel van overladenheid terug te dringen.’

Prenger: ‘Met de huidige kerndoelen kun je álle kanten op. Ze moeten specifieker zodat leraren meer handvatten krijgen. Bovendien willen we meer samenhang en gaan we benoemen welke verbindingen er zijn bínnen de taaldomeinen en tússen taaldomeinen en andere leergebieden, zoals bijvoorbeeld de zaakvakken, rekenen en digitale geletterdheid. De uitdaging is om meer houvast te bieden en tegelijkertijd ruimte te laten zodat leraren eigen keuzes kunnen blijven maken.’


Een van de documenten die jullie als basis gebruiken is de Startnotitie Nederlands van SLO. Wat staat daar zoal in?

Bosman: ‘Het is naast een inventarisatie van de problemen bij Nederlands, ook een weergave van relevante ontwikkelingen. Wat ligt er aan beleid? Wat heeft de samenleving nodig? Hier is onder andere input in verwerkt die bij de veldraadplegingen is verkregen bij de vakverenigingen, leraren(opleiders), toetsdeskundigen, wetenschappers en vakdidactici.’

Prenger: ‘De uitdaging wordt om de conceptkerndoelen zo te beschrijven dat ze een handreiking zijn voor rijk en uitdagend taalonderwijs en een hulpmiddel bij het maken van beredeneerde keuzes in het leerstofaanbod.’

Van Huisstede: ‘Leerkrachten zullen met meer concrete kerndoelen die beter op elkaar aansluiten makkelijker specifieke lessen kunnen ontwikkelen en leerlijnen laten doorlopen.

 

Wie doet wat in het team Kerndoelen Nederlands?


Het team kerndoelen Nederlands bestaat uit 4 leraren primair onderwijs, 4 leraren voortgezet onderwijs, 2 lerarenopleiders en 2 vakdidactici  Nederlands, 2 curriculumexperts van SLO, de procesregisseur. De procesregisseur bereidt de teambijeenkomsten inhoudelijk voor, houdt de planning in de gaten en bewaakt de opgestelde uitgangspunten en kwaliteitscriteria. Bovendien fungeert hij als linking pin tussen het team kerndoelen Nederlands en de advieskring Nederlands (met inhoudelijk experts als de vakvereniging Levende Talen, Meesterschapsteam Nederlands, Stichting Lezen en Taalunie maar ook bijvoorbeeld toets- en examenmaker Cito en het College voor Toetsen en Examens) die inhoudelijk meedenkt en zorgt voor feedback vanuit het onderwijsveld. De advieskring Nederlands raadpleegt zijn achterban op concepten en tussenopbrengsten en geeft hierover feedback aan het team kerndoelen Nederlands.

De conceptkerndoelen Nederlands en rekenen en wiskunde worden halverwege 2023 opgeleverd en daarna in de praktijk beproefd op effectiviteit en bruikbaarheid. Dit duurt 12 tot 18 maanden. Daarna worden de kerndoelen door de minister wettelijk vastgesteld.

 

Informatie over de actualisatie van kerndoelen: https://actualisatiekerndoelen.nl/

Meer informatie over de actualisatie van het curriculum: https://www.slo.nl/thema/meer/actualisatie-kerndoelen-examenprogramma/

 

Rectificatie:

Onderdeel van de advieskring Nederlands zijn:

  • Expertisecentrum Nederlands

  • Landelijk Netwerk Taal

  • LOPON2

  • LVON

  • Stichting Lezen

  • Taalunie

  • Vereniging Levende Talen

  • Vereniging van Taalspecialisten

  • Lerarencollectief

 

Dit artikel verscheen in de SLO-special van Didactief, december 2022.

Verder lezen

1 Special: de basis op orde

Click here to revoke the Cookie consent