’Onze school heeft een hoge uitstroom, maar het technisch lezen bleef achter,’ vertelt Ruby van der Mark, intern begeleider op de Sint Nicolaasschool in Haren. De COVID-pandemie verslechterde de scores; leerkrachten merkten dat kinderen thuis (nog) minder lazen. Bij toeval hoorde Van der Mark over BliksemBende, een pilotprogramma van de RUG en KI, en nodigde de onderzoekers uit op school. Na de kennismaking wist ze: dit gaan we doen. ‘Het was een kans om leerlingen met achterstanden op een eenvoudige manier te helpen.’ De kosten voor toetsing en extra ondersteuning werden door de RUG vergoed.
BliksembendeBliksemBende is een digitaal tutor-leesprogramma voor groep 3 en 4, ontwikkeld door het Success 4 All team van de Rijksuniversiteit Groningen. Naast de Sint Nicolaasschool deden 22 andere basisscholen mee aan de pilot, die liep van februari tot juni 2024. Het programma bestaat uit 50 verhalen van verschillende niveaus (AVI B3-E4). Leerlingen oefenen in tweetallen dagelijks een halfuur met lezen en doen spelletjes die woordenschat, woordbegrip en spelling trainen. |
De Sint Nicolaasschool roosterde twee onderwijsassistenten vrij om groep 4-leerlingen te begeleiden, Nelleke Krol en Attie Noeken. Groep 3 fungeerde als controlegroep. Krol en Noeken volgden voorafgaand een training van twee dagdelen, met bijbehorend handboek. Daarna selecteerde Van der Mark samen met leerkrachten zes leerlingen uit beide groepen, die vermoedelijk baat zouden hebben bij het programma. Ze deelden hen in tweetallen in op basis van hun toetsresultaten (Drieminutentoets en Cito M4), zodat ze hetzelfde niveau aankonden.
De kinderen konden daarna zelf aan de slag met het programma, dat zich grotendeels zelf wijst. Krol: ‘Als tutor controleerde je vooral het proces. Lezen ze het verhaal om beurten voor? Snappen ze de vragen? Gaandeweg werden de opdrachten moeilijker, dus was mijn hulp vaker nodig.’ Noeken vult aan: ‘Binnen twee, drie sessies snapten ze hoe het werkte. En door de spelletjes merkten ze niet dat ze continu getoetst werden.’
‘Het mooie aan BliksemBende is dat het is gebaseerd op samenwerkend leren,’ vertelt Van der Mark. ‘Kinderen ontdekken dat het niet erg is als je hapert of vastloopt, omdat er een maatje is dat bijspringt. Zo kunnen ze elkaar versterken.’ En dat wierp voor sommigen zijn vruchten af. Krol: ‘Ik zag leerlingen die een enorme sprong maakten. Ook merkte ik andere effecten zoals minder stotteren, meer leesplezier en een betere woordenschat.’ Van der Mark: ‘Op woordniveau, dat we voor en na de pilot toetsen met de DMT, zijn bijna alle leerlingen vooruitgegaan. Méér dan je zou verwachten in vijf maanden tijd. Op tekstniveau, dat we maten met de Cito M4 en E4, was de groei minder sterk. Maar over het algemeen zijn we heel tevreden over de resultaten: de helft van de groep heeft het leesniveau gehaald dat minimaal nodig is voor groep 5. Dat hadden we zonder het programma waarschijnlijk niet voor elkaar gekregen.’
Dat het een digitaal programma is, heeft voordelen (zoals opdrachten die op niveau zijn afgestemd, monitoring van resultaten), maar ook nadelen, vindt Krol. ‘Ze zitten thuis al veel op de computer, dus dan is het jammer dat het op school ook gebeurt. Je laat ze toch het liefst van papier lezen.’ Een ander puntje van kritiek: niet alle verhalen sloten aan bij de beleving van kinderen. Noeken: ‘Op een gegeven moment ging het over een vakantie in de Ardennen. Niet alle kinderen kunnen zich dat voorstellen, die gaan helemaal niet op vakantie.’
Dat je leerlingen iedere dag een halfuur de klas uithaalt, is ook een nadeel. Krol: ‘In het begin was het allemaal hartstikke leuk, wilden ze allemaal mee. Maar aan het einde merkte je dat de sleur erin kwam.’ Vooral als er net een leuke activiteit plaatsvond in de klas, natuurlijk.
Over de begeleiding door de RUG is de school zeer tevreden, vertelt Van der Mark. Prangende vragen konden ze direct kwijt bij hun eigen coördinator, Esther Baas. Ook de evaluatiemiddag die het KI organiseerde voor tutoren van verschillende scholen, was een succes: ‘Het was handig om ervaringen met andere scholen uit te wisselen: hoe gaat het bij jullie? Kunnen we nog iets van elkaar leren? Een leerzame middag.’
Of de Sint Nicolaasschool doorgaat met BliksemBende is nog onduidelijk. ‘Je moet het opnieuw inkopen, en dat is als eenpitter iets minder vanzelfsprekend,’ vertelt Van der Mark. ‘We willen eerst kijken wat we op schoolbreed niveau kunnen doen om het lezen te verbeteren – niet alleen in de middenbouw.’ Dit schooljaar parkeert de school het programma dus even.
De eerste resultaten van het pilotonderzoek van BliksemBende verschijnen in het najaar van 2024.
1 Team in beeld: Panora Lyceum in Doetinchem
2 Team in beeld: ZIJ zijn er klaar voor
3 Team in beeld: Docentvluchteling voor de klas
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
