Wat behelst zo’n early warning system precies?
‘Ik zeg altijd: een leraar heeft zorgleerlingen, een directeur zorgleraren en een bestuur zorgdirecteuren, categorieën die wat extra aandacht nodig hebben. Het ews helpt die zorgbehoefte op schoolniveau te identificeren. Het is een systeem voor kwaliteitszorg op managementsniveau. Twee maal per jaar verzamelt de intern begeleider data van de midden- en eindtoets van elke groep voor begrijpend lezen, rekenen en technisch lezen en voert die in het systeem in. Zo krijg je een momentopname van de hele school. Hoe staat de vlag er bij? Als directeur kun je die gegevens in een handomdraai met behulp van de software afzetten tegen de normen van de inspectie en je kunt ook je eigen, hogere normen invoeren. Op die manier kun je een streep op de horizon zetten: waar wil je naar toe, en tegelijk kijken hoe ver je al bent.’
Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Kwamen er nog verrassingen uit?
‘Nee, maar dat geeft niet. Als een leerkracht zijn werk goed doet, bevestigt de toets die hij afneemt ook wat hij al weet van zijn klas. Datzelfde geldt schoolbreed voor het ews. Maar het is wel overzichtelijk en kan helpen om beleid uit te zetten. Het ews is een middel om opbrengstgericht te werken. Expertis noemt dat de BEO-aanpak, boeiend, effectief opbrengstgericht werken. Wij hebben in het ews de inspectienormen geïntegreerd en die van de PO-Raad. Maar nog niet elke groep is zover. Dat geeft niet. Als een leraar er maar over nadenkt en het kan uitleggen als een groep achterblijft. Sommige dingen zijn heel goed te herleiden, andere niet. Als een groep 4 of 5 verschillende leerkrachten in een jaar heeft gehad, dan loopt het niet lekker. Dat is logisch. Maar als een groep het heel slecht doet met een leraar, terwijl ze al jaren prima presteert, is er misschien iets aan de hand.’
'Directeuren laten de kleuterbouw soms te snel los'
Hoeveel ruimte heb je als directeur om te sturen op die cijfers?
‘Met een leerlingvolgsysteem ben je als directeur geneigd alles alleen per groep te bekijken. Met zo’n ews kijk je breder. Je kunt zien hoe leerlingen het doen in groep 3, maar je ziet ook in een oogopslag wat er aan voorafgaat in groep 1/2. Voor de leraar betekent het dat zij niet langer meer alleen verantwoordelijk is, want ook zij kan verder kijken dan haar ene klas. Je kunt als directeur als het ware de hele school opentrekken. Dat is kwetsbaar, maar het brengt je school ook vooruit. Want er kunnen problemen aan het licht komen die je kunt oplossen door te professionaliseren.’
Levert het geen weerstand op? Werkt het een afrekencultuur in de hand?
‘In de kleuterbouw was er aanvankelijk wel discussie of kleutertoetsen nodig waren. Maar dan vraag ik: wat zijn onze doelstellingen? En hoe weet je of je die bereikt hebt? Dan moet je toch toetsen en observeren, ook bij kleuters. Directeuren laten de kleuterbouw soms te snel los. Je moet ze erbij houden, want je hebt ze ontzettend hard nodig. De kleuterbouw, dat is de basis. En dan is werken met doelstellingen en controleren of je die gehaald hebt helemaal niet raar. Ik heb zelf vroeger de Klos (opleiding kleuterleidster, red.) gedaan en ik weet nog goed: boven elke les die je kreeg stond ‘doelstelling’. Eigenlijk is opbrengstgericht werken niks anders dan dat. Opbrengstgericht werken is een doelstelling stellen per les, per periode, per leerjaar en uiteindelijk in de einddoelen per basisschool. Ews helpt daarbij.’
Meer info over EWS via [email protected] of [email protected] .
Dit artikel is onderdeel van de special 'Excellent' (mei 2012), medegefinancierd door Expertis
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
