Hoe raakte je geïnteresseerd in persoonsvorming?
‘Aan het begin van mijn studie had ik geen idee wat persoonsvorming inhield en dat het onderwerp een rol speelde in het onderwijs, totdat ik in het derde jaar een minor moest kiezen. Ik ontdekte de minor “Meesterlijk met mensen” waarin studenten onderzoeken welke factoren kinderen vormen en welke invloed jij als leerkracht daarop hebt. Dáár wilde ik meer over weten.’
‘Kinderen moeten leren
met elkaar om te gaan
in een multiculturele samenleving’
Wat heb je ontdekt?
‘Ik ging beseffen: ik kan een positieve invloed hebben op de persoonsvorming van leerlingen. Elk kind in de klas is uniek, met een eigen achtergrond, een eigen verleden en een eigen persoonlijkheid. Als leraar kan ik ze meegeven dat het oké is jezelf op je eigen manier te ontwikkelen, met eigen interesses en een eigen mening. Tegelijkertijd moeten al die verschillende leerlingen wel met elkaar kunnen omgaan in de klas en later in de multiculturele samenleving. Als leerkracht speel je een belangrijke rol om ze daar op voor te bereiden.’
Je liep al stage toen je de minor ging volgen. Had wat je leerde direct invloed op de manier waarop je lesgaf?
‘Toen ik net begonnen was met de minor, kreeg ik plotseling een andere klas. En die was pittig: gedragsproblemen en ruzies, de sfeer was onveilig. Er werd gewerkt met gele en rode kaarten. Die moest ik uitdelen wanneer een kind zich niet aan de regels hield, maar dat verergerde de situatie. Door me te verdiepen in persoonsvorming, leerde ik anders naar situaties kijken. Ik kon mijn ervaringen voorleggen aan medestudenten en oplossingen uitproberen in de klas. Als er iets vervelends gebeurde, ging ik met leerlingen in de kring zitten en erover praten. Goed gedrag besloot ik te belonen. De sfeer bleef onveilig, maar de situatie werd houdbaar.’
Voor je scriptie heb je onderzoek gedaan op je stageschool. Wat waren jouw bevindingen?
‘Voor mijn scriptie heb ik onderzocht hoe persoonsvorming geïntegreerd zou kunnen worden in de dagelijkse praktijk op mijn stageschool. De andere leraren waren niet zo met het onderwerp bezig. Ik ben ze vragen gaan stellen: Welke rol heeft persoonsvorming volgens jullie? Vinden jullie het onderwerp belangrijk? Zouden jullie er meer aandacht aan willen besteden? De stageschool heeft toen een team van leraren samengesteld waarmee ik heb onderzocht wat de beste manier was om persoonsvorming te integreren in de praktijk. We kozen voor een methode over sociaal-emotioneel leren, burgerschap en mediawijsheid. Deze methode is ook ingevoerd.’
Is een lesmethode de beste manier om persoonsvorming in de klas te integreren?
‘In het huidige onderwijs waarin de inspectie eist dat een school doelen stelt die je kunt meten, werkt een methode goed. Ik zou dan wel kiezen voor een methode die reflectief werkt, met bijvoorbeeld filmpjes, oefeningen en aan het eind van elke les een klassikale evaluatie. Idealiter zou persoonsvorming geïntegreerd zijn in het wezen van elke school, maar methodes zijn een goed begin.’
Geïnteresseerd in persoonsvorming?3 tips van Sanne
1. Begin bij jezelf: probeer vormingsmomenten te herkennen en schrijf ze tijdens de les op. 2. Lees literatuur: krijg meer grip op de betekenis van dit complexe en brede onderwerp. 3. Praat met je team: bespreek met collega’s wat je kinderen hoopt mee te geven. |
Sanne Alderliesten is docent aan de Graaf Reinaldschool in Gorinchem. Ze geeft les in fase 10/11, wat overeenkomt met eind groep 5 en begin groep 6.
Dit artikel verscheen in de InHolland-special van Didactief, januari/februari 2023.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
