‘Een (artistieke) uiting met een zeker publiek belang en met maatschappelijke relevantie’: dat is het oordeel van het gerechtshof Den Bosch over het boek ‘Wanneer krijgen we weer les?’ van pedagogiek-docent Paula van Manen. Gezien de recensies heeft het boek volgens de rechters bijgedragen aan het publieke debat over gepersonaliseerd onderwijs.
De citaten die ROC Nijmegen als bewijs aanvoerde voor het ontslag, zijn ongemakkelijk, maar niet beledigend of provocerend, oordeelt het hof. Het feit dat haar collega’s zichzelf in het boek konden herkennen, ook al waren hun namen weggelaten, doet daar niets aan af. De wet maakt onderscheid tussen kritiek en beledigende uitingen: alleen het laatste rechtvaardigt een sanctie. Je mag dus best kritiek uiten op je werkgever, als je dat maar op een fatsoenlijke manier doet. Precies wat Van Manen volgens de rechters heeft gedaan: de kritische noten waren ‘gericht op de processen’ en ‘netjes verwoord’. Het hof vond daarnaast geen enkel bewijs voor de beschuldiging dat het boek onwaarheden zou bevatten.
ROC Nijmegen stelde eerder dat het reputatieschade had geleden door het boek, maar de rechters vinden dat vooral het ontslag en de daarop volgende media-aandacht daarvoor hebben gezorgd. Bovendien achten zij de schorsingen die Van Manen kreeg opgelegd, niet gerechtvaardigd. De onderwijsdirecteur had volgens de rechters meer moeten doen om de relatie tussen Van Manen en haar gekwetste collega’s te ‘normaliseren’, bijvoorbeeld door samen om tafel te gaan. Eindoordeel: de kantonrechter had de arbeidsovereenkomst in 2020 niet mogen ontbinden; het was in strijd met de vrijheid van meningsuiting.
‘Onwijs mooie jurisprudentie’, aldus van Manen in het AD. ‘De positie van docenten is enorm versterkt.’ Er staat nu inderdaad zwart op wit dat je als docent de vrijheid hebt om deel te nemen aan het maatschappelijke debat én dat je je kritisch mag uiten over je werkgever zonder dat daar represailles op komen.
Van Manen was sinds 2009 in dienst van het ROC, sinds 2010 als docent in het team Pedagogisch Werk, een van de grote onderwijsteams binnen de opleiding. Inmiddels zit ze al drie jaar zonder werk; ondanks stevige sollicitaties is er nog geen school of bedrijf geweest dat het aandurfde haar aan te nemen, zo vertelt ze in het AD. Ook moest ze maar liefst €20,000 aan proceskosten uit eigen zak betalen (de Algemene Onderwijsbond vergoedde één derde). Ze heeft wel recht op een transitievergoeding plus een billijke vergoeding als alternatief voor herstel van de arbeidsovereenkomst. Hoeveel precies moet nog worden bepaald, daarover gaan van Manen en het ROC Nijmegen nog in gesprek, zegt haar advocaat Wouter Pors in De Gelderlander.
Ondanks de lange strijd heeft Van Manen absoluut geen spijt van haar boek, en is voornemens het solliciteren binnenkort weer op te pakken, stelt ze in het AD. ‘Je mag toch hopen dat scholen zitten te wachten op docenten met een gezonde mate van kritiek.’
Met de uitspraak verwerpen de rechters de eerdere uitspraken van de kantonrechter en het gerechtshof Arnhem, dat oordeelde dat het ontslag het gevolg was van een verstoorde arbeidsrelatie, waar het boek Wanneer krijgen we weer les? niets mee te maken had. De Hoge Raad zette hier in oktober 2022 al vraagtekens bij: ze vernietigde de eerdere uitspraken en verwees de zaak door naar Gerechtshof Den Bosch.
Deze uitspraak is de laatste in een lange rij: ROC Nijmegen kan niet meer tegen deze uitspraak in beroep.
Lees hier de hele uitspraak: https://uitspraken.rechtspraak.nl/#!/details?id=ECLI:NL:GHSHE:2023:3713
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
