Interview

Menno Wierdsma gaat duurzaam

‘Duurzaamheid is een thema waar we niet meer omheen kunnen in onze opleidingen. Want de studenten van nu zijn de professionals die straks mede het verschil gaan maken in de duurzame transitie. Vrijwel alle vakgebieden waar we studenten in opleiden, veranderen continu, zeker bij de praktische vakken waar bijvoorbeeld gewerkt wordt met biobased materialen of duurzame technieken. Dat vraagt om leeromgevingen die meer ruimte bieden voor experimenteren. Studenten moeten kunnen klooien, nieuwe dingen proberen. Ervaren dat bamboe een andere behandeling vergt dan oude plastics. Ontdekken hoe je bijvoorbeeld van lisdodde of hennep – wat hier in het noorden veel wordt verbouwd – kwalitatief hoogwaardige kleding maakt. Maar die experimenteerruimte moeten we dan wel gaan creëren. En dat vraagt, in droste-effect, om ruimte voor onze leraren om op een andere manier onderwijs te geven.

‘Duurzame transitie
vraagt ruimte om
te experimenteren’

Firda heeft een aantal jaar geleden de Sustainable Development Goals van de VN omarmd, en vervolgens dus ook een practoraat opgericht dat juist rond duurzaamheid de innovatie zoekt. Als practoraat brengen we in kaart wat er al gebeurt op school, onderzoeken we hoe dat beter kan en verbinden we (beleids)medewerkers. Mijn opdracht is duurzaamheid een plek te geven in ál onze vakopleidingen. Dus de ene dag kijk ik hoe we daar binnen de fashionopleiding mee aan de slag kunnen, de volgende dag zit ik met de technische opleidingen om tafel. Ook spreek ik veel met gemeentes, met andere onderwijsinstellingen en met bedrijven om hierin samen op te trekken.
 

We onderzoeken hoe we de praktijk in beweging krijgen en proberen een onderzoekende blik of houding te verweven in onze organisatie. Zo doet docentonderzoeker Richard Voss onderzoek naar tijd, middelen, regels en rugdekking inzake duurzaamheid: hoeveel professionele ruimte is er nodig? De duurzame transitie gaat over gewoontes doorbreken en nadenken hoe we ons onderwijs anders kunnen inrichten. We houden interviews met mensen uit alle lagen van onze organisatie. Door de gesprekken alleen al ontstaat beweging. Dat is gaaf om te zien! Docenten worden zich bewuster van de ruimte die ze hebben en hoe ze daarmee aan de slag kunnen. Dankzij de landelijke practoraatsgelden die we van het ministerie van OCW krijgen, hebben we daar vanaf dit jaar ook financiële ruimte voor.

Mijn droom? Dat onze studenten over vijf jaar bij elke opleiding in aanraking komen met duurzaamheid, dat we het in onze instelling heel normaal vinden dat er experimenteerruimte is. En dat we steeds weer laten zien dat werken aan groene doelen ook werken aan sociale doelen betekent.’

Menno Wierdsma is practor ‘Duurzaam denken, duurzaam doen’ bij Firda (voorheen Friese Poort en Friesland College) in Leeuwarden. Hij heeft jarenlange ervaring als lerarenopleider (Pabo) en onderzoeker.

Dit artikel verscheen in Didactief, januari/februari 2024.

Verder lezen

1 Motiverend duurzaamheidsonderwijs
2 Dossier: Practoraat in beeld