Pieter Hendrikse legde vorige maand zijn taken als voorzitter van het College voor Toetsen en Examens neer. Ter gelegenheid van dit afscheid werd hij in de Curio-podcast De kracht van onderwijs geïnterviewd door Rob Neutelings. Hij vertelt over zijn ervaringen als maatschappijleerdocent (zijn ‘meest dankbare functie in het onderwijs’) en geeft zijn visie op onderwijs en examinering. En die is verrassend. Eenmaal bevrijd van zijn officiële functie laat Hendrikse een heel ander geluid horen dan toen hij nog ‘meneer CvTE’ was.
Als het aan Hendrikse ligt, wordt er in het Nederlandse onderwijs een flink aantal wijzigingen aangebracht. De opvallendste is een centraal examen waarvan de tijdvakken over het schooljaar worden verspreid. Op die manier kunnen leerlingen volgens Hendrikse het CE voor bepaalde vakken al eerder afronden, waarna ze zich kunnen richten op het schoolexamen van die vakken en het blokken voor de overige eindexamens. Als voorbeeld noemt hij de taalvakken: die examens zouden al in januari of februari kunnen plaatsvinden. Docenten zouden zich de rest van het jaar op spreekvaardigheid kunnen richten voor de schoolexamens. Die zijn dan ook niet meer een oefensessie voor het CE en kunnen een meer schoolspecifieke invulling krijgen.
‘Examenlandschap is
in conservatieve zin
blijven steken’
Het vmbo heeft wat Hendrikse betreft een voorbeeldfunctie, want daar wordt al flexibeler omgegaan met examinering. De oud-voorzitter van het CvTE zegt in de podcast jammer te vinden dat er weinig ontwikkeling is in de manier waarop het CE wordt afgenomen op havo en vwo. ‘Het hele examenlandschap is in een zeer conserverende en conservatieve zin blijven steken,’ zegt hij. Opmerkelijk, omdat hij daar zelf bij was. Hier lijkt zich te wreken dat het CvTE een zelfstandig bestuursorgaan is, namens de overheid verantwoordelijk voor de kwaliteit en het niveau van de centrale examens en toetsen in Nederland. Het voert zijn taken uit onder verantwoordelijkheid van het ministerie van OCW. Zelfs meneer CvTE kon daar de afgelopen jaren kennelijk weinig bijsturen.
Op de vraag van Neutelings of we ooit van het vele papier bij de eindexamens afkomen, komt een resoluut ‘ja’. Hendrikse ziet steeds meer toetsen digitaal afgenomen worden, met name in het mbo. Zijn verwachting is dat in 2030 de grote enveloppen verdwenen zijn en examinering ook in havo en vwo volledig digitaal is.
Hendrikse was als voorzitter van het CvTE ook verantwoordelijk voor de centrale eindtoets groep 8. Opvallend is daarom zijn antwoord op de vraag: wat zou u doen, als u een dag minister van onderwijs mag zijn? Een stelselwijziging voor onderwijs aan tien- tot veertienjarigen. Waar minister Dennis Wiersma de keuze voor brede brugklassen bij de scholen wil houden, ziet Hendrikse meerwaarde in latere selectie in het hele land. Hij benoemt daarbij niet het tegengaan van kansenongelijkheid als reden, maar vooral het feit dat ouders nu al in groep 6 of 7 moeten beslissen over een vervolgopleiding die invloed heeft op het hele verdere leven van hun kind.
Bevoegdheid behouden?
Eerst nascholen
Ook over docenten heeft Hendrikse een uitgesproken mening, en dan met name over hun professionalisering. Hendrikse zou graag zien dat leraren nascholing krijgen, niet alleen op vakinhoudelijk gebied, maar ook wat betreft leermiddelen of teamwerk. En Hendrikse is streng: hij pleit voor toetsen die bepalen of je je lesbevoegdheid mag behouden. De eisen die aan die toetsen gesteld worden, zouden wel door de beroepsgroep moeten worden bepaald. Een controversieel idee, zeker met de alsmaar stijgende druk op leraren. Hendrikse verguldt de pil door te benadrukken dat er voordelen tegenover moeten staan: docenten die het goed doen op deze toetsen, moeten extra salaris krijgen. En misschien zelfs extra verlof.
Over controversieel gesproken, de Renaissancescholen van Forum voor Democratie komen ook aan bod in het interview. Op de vraag of deze door de overheid bekostigd moeten worden, antwoordt Hendrikse na een lange aarzeling met een ja. Hij verwijst naar artikel 23 van de grondwet, waarin de vrijheid van onderwijs is vastgelegd. Dat politieke ideologieën terugkomen in het schoolsysteem en bij het stichten van scholen vindt hij eigenlijk een beetje raar, maar zolang een school voldoet aan de eisen die door de onderwijsinspectie worden gesteld, moet deze gefinancierd worden.
1 In gesprek met het CvTE
2 Gaat ophaalbrug open bij CvTE?
3 Digitale examens, aflevering 1: n-term
4 Brokkenmakers CvTE onder vuur
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
