Onderzoek

Meertalige vmbo'er leest beter

Tekst Bea Ros
Gepubliceerd op 20-03-2015 Gewijzigd op 28-07-2016
Het sombere beeld dat leerlingen in het vmbo niet leren lezen en schrijven, verdient bijstelling, blijkt uit NRO-onderzoek. Vooral meertalige leerlingen maken meer vorderingen dan gedacht.

Ze kunnen het niet, ze willen het niet en ze doen het niet. Dat is het stereotiepe beeld van de vmbo'er als het om lezen en schrijven gaat. Maar klopt dat beeld wel? Dat heeft Roel van Steensel onderzocht. Hij kon aantonen dat vmbo-b- en vmbo-k-leerlingen wel degelijk vooruitgang boeken, ook leerlingen die gezien hun Cito-score risicoleerlingen waren. Vooral leerlingen voor wie Nederlands niet de moedertaal is, lieten een opmerkelijke groei zien: terwijl ze in het eerste leerjaar nog significant lager scoorden op de lees- en schrijftoets dan hun eentalige leeftijdgenoten, waren die verschillen aan het einde van het derde jaar verdwenen.

Uit Van Steensels onderzoek blijkt dat woordenschat en kennis over tekstkenmerken en lees- en schrijfstrategieën (metacognitieve kennis) bepalend zijn voor leesvaardigheid in het vmbo. Bovendien blijken meertalige leerlingen in potentie betere lezers dan eentalige leerlingen. In potentie, want juist meertalige vmbo-leerlingen kampen vaak met een beperktere woordenschat. Met gerichte verbetering van die woordenschat zullen ze betere lezers worden dan eentalige leerlingen.

Voor zijn onderzoek ontwikkelde Van Steensel een lees- en schrijftoets. De eerste tests hiermee wijzen uit dat de deelvaardigheden van begrijpend lezen waarmee andere toetsen werken, in de praktijk moeilijk te onderscheiden zijn. 'Leerlingen die goed zijn in het opzoeken van detail-informatie zijn doorgaans ook goed in het achterhalen van de hoofdgedachte van een tekst.' Toch werken scholen met diagnostische profielen en bijbehorende bijspijkeroefeningen op basis van deze deelvaardigheden. Van Steensel noemt dat 'twijfelachtig'.

Roel van Steensel, The Role of Socio-Cultural, Educational and Individual Variables in Low-Achieving Adolescents' Literacy Development. Postdoc-onderzoek Universiteit van Amsterdam/NRO, 2014. Dit onderzoek is een SALSA-onderzoek. 

Tekst: Bea Ros

20 maart 2015. Dit artikel is eerder verschenen in Didactief, september 2014

Click here to revoke the Cookie consent