Onderzoek

Meer uitleg niet altijd beter

Een mythe noemt Monique Pijls het. Het idee dat voor het vak wiskunde uitleg van de docent onmisbaar is, leeft volgens de onderzoeker, verbonden aan het instituut voor lerarenopleiding van de UvA, nog onder een groot deel van de wiskundedocenten. Uit haar promotieonderzoek blijkt dat dit idee niet juist is. 

Pijls liet wiskunde-A leerlingen uit havo 4 bij een hoofdstuk uit hun wiskundeboek in tweetallen werken met een computersimulatie. Het bleek dat het niet uitmaakte voor de ontwikkeling van de leerlingen of ze voor, tijdens of na het hoofdstuk werkten met  de computersimulatie. ‘Opmerkelijk daarbij is dat de leerlingen die tijdens de gewone opdrachten met de computeropdrachten bezig waren, geen ‘theorieblokken’ kregen tijdens hun opdracht’, vertelt Pijls. ‘En toch scoorden zij niet lager. Kennelijk is de eigen ideeënontwikkeling die gestimuleerd wordt door het samenwerken en het lesmateriaal heel erg belangrijk.’ 

In het tweede deel van het onderzoek liet Pijls één docent proceshulp geven en een andere producthulp. ‘De eerste hield uitsluitend toezicht op de samenwerking’, legt Pijls uit, ‘terwijl de tweede antwoord gaf op inhoudelijke vragen van leerlingen.’ Ook hier bleken geen verschil in leerresultaten te zijn.

Meer uitleg geeft dus geen beter resultaat. En dus pleit Pijls voor wiskundeonderwijs waarbij meer aan de samenwerkende leerlingen wordt overgelaten. ‘Wiskunde is een creatief vak, er zijn meer manieren om een probleem op te lossen. Leerlingen blijken goed in staat dat zelf te doen.’ Dit wil niet zeggen dat wiskundedocenten overbodig zijn. Integendeel, het vraagt juist meer inzicht van wiskundedocenten, aldus Pijls. ‘Het is essentieel dat de docent het gesprek van de leerlingen begrijpt. Daarbij kan het spelen met wel of juist geen uitleg geven heel stimulerend zijn.’ 

M.H.J. Pijls, Collaborative mathematical investigations with the computer: learning materials and teacher help. Proefschrift Universiteit van Amsterdam 2007.