Professionele leergemeenschappen (plg’s) kunnen voor docenten een effectieve vorm van
professionele ontwikkeling zijn, maar hoeveel zij leren hangt af van hoe effectief de interactie is. Onderzoekers van ESoE (TU Eindhoven), ICLON (Universiteit Leiden) en Erasmus Universiteit Rotterdam volgden 15 groepen vmbo-docenten en onderzochten hoe zij samenwerkten, wat die samenwerking beïnvloedt en welke leeropbrengsten zij ervoeren. De onderzoekers analyseerden logboeken en transcripten van de bijeenkomsten. Daaruit bleek dat naarmate de groep kleiner was, deelnemers vaker aanwezig waren en hoe meer vergelijkbaar de schoolvakken waren, des te vaker docenten echt samen iets ontwikkelden (zogenoemd Joint work in het interdependentie-model van Little, 2012). Werd de groep groter, dan waren docenten meer los van elkaar bezig met hun eigen onderwijs dat ze deelden tijdens de plg-bijeenkomsten (Aid and assistence).
Hoe ze op elkaar reageerden, bleek weinig te verschillen. Waren ze goed op elkaar ingespeeld en werkten ze in harmonie naar een gezamenlijk slotstuk toe, of tetterde iedereen door elkaar heen in een kakofonie waar niemand naar elkaar luistert? De Joint work en de Aid and assistance groepen hadden allemaal als belangrijkste patroon van interactie het achtereenvolgens elkaar informeren. Suggesties doen aan elkaar en argumenten geven kwamen veel minder voor. Jammer, want juist in de groepen waar deelnemers bleven hangen in het elkaar informeren, werd nauwelijks geleerd. Alleen in de plg waar docenten veel vragen stellen aan elkaar, actief naar elkaar luisterden en samenvatten wat de ander zei, kortom waar docenten het meest open voor elkaar waren, werd het meest geleerd.
De belangrijkste les uit dit onderzoek is dat het voor een écht leerzaam gesprek niet genoeg is wanneer docenten bij elkaar komen in een plg, als in een orkest waarin de muzikanten een muziekstuk elk op hun eigen manier spelen, of zelfs allemaal een verschillend stuk spelen. Er is een goede dirigent nodig, in de vorm van een gespreksleider, die de deelnemers uitnodigt om met elkaar de diepte in te gaan, om er samen een harmonisch geheel van te maken.
Benieuwd hoe de interacties van de docenten klinken in muziek? Klik hier voor de presentatie inclusief muziekstukjes die speciaal voor dit project zijn gecomponeerd en opgenomen.
Dit onderzoek is uitgevoerd met een subsidie van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (405-14-300-015).
Meer Didactief-artikelen lezen? Trakteer jezelf op een online abonnement voor slechts €24,50: maar liefst tien edities per jaar en toegang tot ons archief vanaf 2003.https://didactiefonline.nl/aanbieding
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
