Een goede illustratie kan complexe onderwerpen inzichtelijk maken. Maar dan moeten leerlingen die illustratie wel actief en intensief bestuderen en dat blijkt zelden te gebeuren. In het door Kennisnet gefinancierde project Computer Ondersteund Samenwerkend Tekenen onderzochten we of je leerlingen kunt laten nadenken over de stof door hen er zelf tekeningen bij te laten maken.
De ontworpen lessen, voor groep 7 en 8, starten allemaal vanuit een informatieve tekst over een natuurwetenschappelijk onderwerp, zoals de waterkringloop of fotosynthese. Leerlingen lezen deze tekst en maken er vervolgens in tweetallen een tekening bij met als instructie: maak een tekening die andere leerlingen kunnen gebruiken om iets over het onderwerp te leren.
Daarbij lieten we 94 leerlingen werken met een speciale, eerder door de UT-vakgroep Instructietechnologie ontwikkelde digitale tekentool, Collabdraw. We onderzochten drie situaties. In de eerste maken leerlingen samen een tekening zonder ondersteuning ('controleconditie'). In de tweede maken leerlingen eerst eigen tekeningen en kunnen ze vervolgens met de tool elementen verslepen naar een gemeenschappelijke tekening en daarna deze samen aanpassen en aanvullen. En in de derde situatie werken de kinderen vanaf het begin samen. Het programma controleert op gezette tijden of bepaalde elementen in de tekening staan en of de leerlingen daadwerkelijk aan de slag zijn.
De leerlingen blijken altijd te leren van het samenwerkend tekenen, maar de kinderen met ondersteuning van de tekentool leren meer dan hun leeftijdgenoten in de controleconditie. Uit een analyse van de dialogen van de samenwerkingsduo's blijkt dat deze leerlingen meer praten over de stof. Ze kibbelen bovendien minder en reageren vaker opbouwend kritisch en inhoudelijk op elkaars bijdrage.
Tekeningen maken blijkt, met of zonder digitale tool, een goede manier om leerlingen te laten reflecteren op de stof. Door elkaars tekeningen te vergelijken en in kleine groepen te bespreken komt er een inhoudelijke discussie op gang. Digitale tools kunnen dit leereffect vergroten.
Tekst: Hannie Gijlers en Lars Bollen
Hannie Gijlers, Wouter van Joolingen, Alieke van Dijk en Lars Bollen, Computer Ondersteund Samenwerkend Leren in het Basisonderwijs. Onderzoeksrapport Stichting Kennisnet, 2014. De tekentool Collabdraw is op te vragen via [email protected].
Dit artikel is eerder verschenen in de rubriek Onderzoek Kort van Didactief (november 2015).
25 februari 2016
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
