Vorig jaar rapporteerde vakdidacticus Jeroen Dera over het leesgedrag van de leraar Nederlands (zie Op het nachtkastje van de leraar, Didactief, oktober 2018). Met zijn nieuwe onderzoek naar wat leerlingen voor de leeslijst lezen, completeert hij zijn tweeluik.
Hij liet 1.616 examenkandidaten havo en vwo van 46 scholen een enquête invullen: welke titels lazen ze, welk cijfer gaven ze elk boek en welk percentage ervan hadden ze daadwerkelijk gelezen? Opvallend – want haaks op het geweeklaag in de media over de verplichte leeslijst – is hun relatief positieve oordeel. Leerlingen waarderen het verplichte leesvoer met gemiddeld een 6,7. Bovendien leest driekwart (76,6%) de boeken daadwerkelijk; 63,2% ook helemaal tot het einde. Een kwart leest alle boeken op de lijst van a tot z.
De meest gelezen titels zijn niet de titels die de leerlingen het meest waarderen. In de ranglijst van 25 meest gelezen boeken prijkt niet één titel uit hun persoonlijke top 10. Omgekeerd staat een verplicht oud nummer als Karel ende Elegast in de top vijf van meest gelezen boeken (in het vwo zelfs op nummer één), maar oogst het gemiddeld slechts een 5,9.
Het hoogste cijfer (8,1) geven leerlingen aan De engelenmaker (2005) van Stefan Brijs. In het algemeen geldt: hoe recenter het boek, hoe hoger de waardering. Proza scoort beter dan poëzie en meest favoriet zijn jeugdboeken en thrillers. Uitgerekend boeken die nu nog weinig aandacht krijgen in de literatuurles, maar dat zou mogen veranderen, vindt Dera. Hij bepleit meer onderzoek naar effectieve didactiek voor jeugdliteratuur in de bovenbouw havo/vwo en manieren om leerlingen gemotiveerder te maken voor oude letterkunde. Met jongens, die significant minder (uit)lezen dan meisjes, kun je als leraar al aan de slag: geef ze individuele aandacht en help hen bij het uitzoeken van een bij hun interesses passend boek.
Jeroen Dera, De praktijk van de leeslijst. Een onderzoek naar de inhoud en waardering van literatuurlijsten voor het schoolvak Nederlands op havo en vwo. Radboud Universiteit/Stichting Lezen, 2019.
Dit artikel verscheen in de rubriek Onderzoek kort in Didactief, mei 2019.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
