Een gangbare aanpak voor begrijpend lezen is het werken met leesstrategieën, zoals voorkennis activeren en op zoek gaan naar signaalwoorden in de tekst. Dat dit in de praktijk niet altijd effectief is, ligt vooral aan de didactiek. Bij veel methodes Nederlands moeten leerlingen meteen zelf aan de slag met een tekst (leren-door-doen). Het is effectiever om leerlingen eerst de kunst te laten afkijken: de leraar geeft instructie over een leesstrategie en doet deze hardop denkend voor (leren-door-observeren). De zeventien vmbo-docenten die werkten met een door de onderzoekers ontworpen lessenserie rond vijf leesstrategieën, vonden vooral het voordoen (modeling) moeilijk om consequent vol te houden. Toch is het juist die aandacht voor het proces die het ’m doet.
Besteed in je lesvoorbereiding expliciet aandacht aan modeling. Wees niet bang om meer tijd in te ruimen voor je klassikale instructie: de docenten uit het onderzoek merkten dat de spanningsboog van hun leerlingen groter was dan ze hadden gedacht. Laat leerlingen na de instructie niet meteen zelfstandig werken, maar eerst in groepjes of duo’s, waarbij ze om de beurt een leesopdracht hardop voordoen en van elkaar kunnen leren.
Jacqueline Evers-Vermeul, José van der Hoeven en Huub van den Bergh, Effectief leesstrategie-onderwijs voor en door docenten Nederlands. Universiteit Utrecht, 2018. NRO kortlopend praktijkonderzoek (projectnummer 405-16-509).
Dit artikel verscheen in Didactief, juni 2019.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
