Voor degelijk wetenschappelijk onderzoek hoef je heus niet per se in een laboratorium te gaan zitten'. De feestelijke dag werd geopend door volksfilosoof Bas Haring. Onderwerp van zijn welkomstvoorstelling was wat wetenschappelijk onderzoek nu eigenlijk is en hoe het werkt. Het gaat volgens hem over onbeantwoorde vragen. Vragen die je niet kunt googlen. 'De kunst is om de goede vragen te stellen en dan vervolgens ook daadwerkelijk iets te ondernemen om deze vraag te beantwoorden.'Als voorbeeld noemt Haring één van de beste chefkoks ter wereld: Ferran Adrià. Een pionier in het technisch koken. Als eenvoudige kok begon Adrià zichzelf de vraag te stellen: moet je aardappelen per se op 100 graden koken? Hij ontdekte dat het niet noodzakelijk is. In plaats van deze nieuwe kennis weg te moffelen, begon hij met kooktemperaturen te experimenteren waardoor hij zich ontpopte tot een zeer invloedrijke topchef. En om deze houding gaat het volgens Haring. 'Je moet durven vragen: kan dit? En dan niet stilzitten, maar onderzoeken!' Het TienercollegeDe 99 (!) praktijkgerichte (SLOA-)onderzoekprojecten op de Kennisparade tonen aan dat het met die houding in het hedendaagse onderwijs wel goed zit. In samenwerking met wetenschappelijke onderzoekers richtten 99 verschillende scholen zich op een eigen vraag. Dit presenteerden zij vervolgens in korte voordrachten en workshops aan leraren, directeuren en bestuurders van zowel het primair als het voortgezet onderwijs. Ze wisselden hun ervaringen uit en filosofeerden zelf verder over de vragen die in de onderzoeksprojecten gesteld en beantwoord werden. Vaak was die vraag of een nieuwe aanpak het beoogde effect had, zoals bij het nieuwe Tiener College; een school waar kinderen van 10 tot 14 jaar met persoonlijk onderwijs de kans krijgen hun talenten optimaal te ontwikkelen. In een leergemeenschap van directeuren, besturen, leraren en ouders (van zowel het PO als het VO) onderzochten zij wat wel en niet werkt en hoe leraren deze leerlingen het beste kunnen begeleiden. Leerlingen met een jongensachtige leerstijl Ook kon een onderzoeksvraag zijn ontstaan vanuit een probleem, zoals de grote afstroom van jongens in hogere onderwijsniveaus. Docent-onderzoekers van Lek en Linge in Culemborg presenteerden stellingen over het handelen van leraren van leerlingen met een jongensachtige leerstijl, zoals: 'Ik vind het prettig als de leraar aangeeft wanneer ik iets goed heb gedaan.' Vervolgens vroegen zij de leraren in de zaal samen realistische interventies te maken voor deze stellingen. Zo ontstond er vruchtbare interactie. Eén van de docentes merkte op dat zij iedere les, elke leerling een authentiek compliment wilde geven. Er volgde meteen een felle reactie. 'Je kunt nooit 32 authentieke complimenten geven in 40 minuten!' Tekst Mirjam van ZuidamBeeld BUREAUBAS Dit artikel is verschenen als onderdeel van de Didactief-special Onderzoekers in de school (december 2013). Deze special is gemaakt in opdracht en met een financiële bijdrage van de VO-raad.