Interview

In de biotoop van Murielle Voorhout

De ziekenjuf

Aandachtig zoekt Nesha (5) de puzzelstukjes bij elkaar die het plaatje van spelende kinderen compleet moeten maken. ‘Dat doe je goed, je kan het al helemaal alleen!’ prijst juf Murielle Voorhout (52) haar. Het regent vandaag high fives in het klaslokaal van het Erasmus MC Sophia Kinderziekenhuis in Rotterdam. Tussen de leerboeken en de speel- en knutselhoek, spelen Nesha en Murielle even later memory. Als Nesha wint, schatert ze van de pret.

Valse start

‘Door haar nierziekte maakte Nesha op de basisschool een valse start,’ vertelt Voorhout. Twee keer per maand is Nesha voor dagopname in het ziekenhuis. Op die dagen krijgt ze een uur les in tellen en rijmen aan de hand van spelletjes en puzzels. Omdat het reguliere lesprogramma te zwaar voor haar was, is ze gestart op een medisch kinderdagverblijf. ‘Nu het beter met haar gaat, kan ze daar dagelijks heen. Ze is slim en aan haar geconcentreerde manier van werken zie ik dat ze plezier in het leren krijgt. Voorheen maakte ze niets af, wilde ze steeds door naar de volgende opdracht en werd ze boos als iets niet lukte.’

‘We laten ze
ervaren wat ze
nog wel kunnen’

Mama Tishainy komt na de les even binnen. ‘Nesha verheugt zich op de lessen, ze straalt als ze de juf in de gang ziet,’ vertelt ze. Op advies van Voorhout haalt Tishainy leermomentjes uit het dagelijks leven. Zo laat ze Nesha bijvoorbeeld bekers tellen bij het tafeldekken. En Nesha zelf? Die vindt de lessen leuk en de juf lief. Het leukst vindt ze Playmobil en de puzzeltjes. Maar met klokkijken heeft ze weinig. ‘Dat vind ik moeilijk,’ pruilt ze.

Wondermeisje

In de negen jaar dat Voorhout lesgeeft aan zieke kinderen, beleefde ze mooie én zware momenten met hen. ‘De stralende gezichten als hen ondanks hun ziekte iets lukt, daar doe ik het voor.’ Sommigen blijven haar bij. Zoals Phéline: ‘Dat was mijn eerste leerling, ze was toen vier jaar. Met acute lymfatische leukemie lag ze heel lang in het ziekenhuis. Soms was ze doodziek, maar ze wilde altijd door. Ze overleed toen ze zeven was. Ik vergeet nooit de lach op haar gezicht als ze een nieuw woordje had geleerd of een puzzel had opgelost. Dat soort momenten motiveren me om door te gaan. De mooie ervaringen wegen op tegen de nare.’

‘Het leven in de gewone wereld gaat na hun ontslag uit het ziekenhuis door.’

Aangepast programma

Voorhout werkt voor expertisecentrum Ziek & Onderwijs, onderdeel van Ziezon. Deze organisatie zorgt ervoor dat langdurig zieke kinderen en jongeren van vier tot achttien jaar les krijgen. In overleg met school, ouders en de leraar maken de consulenten Onderwijsondersteuning Zieke Leerlingen (zoals de leraren worden genoemd) een op de leerling aangepast lesprogramma. In het Erasmus MC geeft een team van vier consulenten les, elk met bevoegdheid voor een bepaald soort onderwijs. Ze hebben voortdurend contact met de school over vorderingen. Voorhout geeft privéles of les aan groepjes van maximaal drie leerlingen, in het klaslokaal, op zaal of individueel, als een kind alleen ligt: ‘Kinderen krijgen meer individuele aandacht dan in een grote klas, we kunnen gericht inspelen op hun leerbehoeften. En gedifferentieerd lesgeven, van onderbouw tot voortgezet onderwijs.’ Soms doen leerlingen een les online mee, zodat ze hun klasgenoten ook af en toe zien. ‘Dan zwaaien ze naar hun vriendjes en horen ze er weer even bij.’ Samen met haar collega’s wil Voorhout leerlingen een moment geven van ‘niet-ziek zijn’. ‘Ik hoorde een leerling ooit tegen een collega zeggen: “Ik ben nog lang niet dood, hoor.” Dat was voor mij een enorme eyeopener. Als ze het ziekenhuis verlaten, gaat hun leven in de gewone wereld door.’

Kleuterleidster

Voorhout begon in het kleuteronderwijs. Ze behoorde tot de laatste lichting van de KLOS (Kleuter Leidster Opleiding School): ‘Kleuters liggen me na aan het hart vanwege hun onbevangenheid. Het is meer dan puzzelen en een plakwerkje maken, je plant een zaadje bij die ukkepukken.’ Na jaren te hebben gewerkt op Jenaplanscholen en in het speciaal basisonderwijs, hoorde ze op een verjaardagsfeest over een vacature bij Ziek & Onderwijs: ‘Ik heb gelijk een brief geschreven. Het leek me prachtig om kinderen die lange tijd niet naar school kunnen, een kans te bieden op onderwijs.’

‘Elke keer als ze iets opbouwen, breekt een ziekenhuisopname het weer af.’

Dat gaat niet altijd gemakkelijk. Als kinderen niet willen, probeert ze erachter te komen wat er mis is. ‘Hebben ze pijn, zijn ze verdrietig? Naast het lesgeven praat ik met hen. Ik vertel bijvoorbeeld een verhaaltje waarin ze zichzelf kunnen herkennen.’ Een jongetje met leukemie was boos en verdrietig omdat hij niet naar zijn vriendjes op school kon. Voorhout liet hem een kaartje naar zijn klas sturen. En las voor uit het prentenboek Grote boom is ziek van Nathalie Slosse: ‘Daarin vertelt een boom hoe het is om ziek te zijn en hoe zijn vriendjes nu met hem omgaan. Door dit alles kon hij beter omgaan met zijn verdriet. Het is ook hard. Elke keer als ze op school iets opbouwen, breekt een ziekenhuisopname het weer af.’

‘Mooie ervaringen
wegen op
tegen nare’

Niet alleen ziek

Hoe houdt Voorhout haar leerlingen gemotiveerd? ‘Door te benadrukken wat ze wél kunnen. Een kind kan balen omdat het niet hard kan rennen. Maar als het goed kan tekenen, vraag ik om een mooie tekening te maken. Ernstig zieke kinderen en kinderen die lang in het ziekenhuis liggen, laten we ervaren wat ze nog wel kunnen. En dat kan, gelukkig, heel veel zijn.’

Lees meer afleveringen van de Biotoop.

Dit artikel verscheen in Didactief, november 2023.