Interview

In de biotoop van Jacqueline van den Hooff

                                                            'Kampioen samenwerken'

Op de lessenaar staat een goudvissenkom, gevuld met papiertjes. De kinderen pakken er eentje, met daarop een woord en een vraag over de spellingsregels daarvan. De tekst is geheim, van het papiertje wordt een propje gemaakt. Met in één hand een propje en de andere hand in de lucht lopen de kinderen door de klas, op zoek naar een maatje. Om de beurt stellen de duo’s hun vraag, geven antwoord en ruilen van kaartje. Daarna op naar het volgende maatje. ‘Wat is de klankgroep van “krassen”?’ vraagt Sara aan Mae, die haar antwoord paraat heeft: ‘Een korte klank, dan moet je de “s” dubbel schrijven.’
Onder geschater en gejuich mikken de kinderen de gebruikte papiertjes in de kom en pakken een nieuwe. Zo gaat groep 4 van basisschool De Curtevenne in Kortenhoef op in de spellingsles, met het spelletje Mix en Ruil.

Sturende rol

‘Goed bezig,’ prijst Jacqueline van den Hooff (55), terwijl ze door de klas loopt. ‘Sommigen hebben al drie woordjes gedaan, ik ben trots op jullie!’ Van den Hooff zweert bij samenwerkend leren met coöperatieve werkvormen, zoals deze: ‘Zo is spelling leuk en nooit saai, het maakt lessen spannend, waardoor kinderen met plezier naar school gaan en de stof beter opnemen. De resultaten zijn ernaar, sommigen werken al op het niveau van groep 6.’
De Curtevenne gebruikt coöperatieve werkvormen zoals Mix en Ruil, toneelstukjes en computeranimatiespelletjes in alle lessen, waarbij het sociale proces een grote rol speelt.

‘Elke leerling heeft
een maatje nodig
om te groeien’

Van den Hooff kijkt tevreden naar haar leerlingen, die in kleine groepjes overleggen over de juiste spelling terwijl zij de zojuist geleerde woordbegrippen opschrijven. ‘Kinderen leren van elkaar door over en weer te helpen. Zo komen ze tot zelfstandig werken.’ Na de les ruimen de kinderen gedisciplineerd op. Van den Hooff: ‘Mijn rol is vooral toezichthoudend en sturend.’
Verschillen tussen kinderen ontdekken en daarop inspelen ziet Van den Hooff als haar grote kracht. Daarom voelt ze zich zo thuis op de Curtevenne, waar ze dertien jaar werkt: ‘Differentiëren, werken met verschillende niveaugroepen en kijken naar wat kinderen nodig hebben, spreekt mij aan.’ Naast de pabo doorliep Van den Hooff de montessori-opleiding en specialiseerde ze zich in (psycho)motorische remedial teaching. Zwakke punten bij leerlingen verbetert ze door hun sterke punten aan te spreken: ‘Als een kind niet goed is in schrijven maar wel in tekenen, prijs ik hem daarvoor nadrukkelijk. Dan glundert zo’n kind. Ik stimuleer vooral dat tekenen, waardoor de fijne motoriek verbetert en daarmee het schrijven. Complimenten zijn cruciaal, in alle lessen. Nooit bevelen, nooit afkeurende opmerkingen maken.’
 

Raakvlakken met sport

In haar benadering ziet Van den Hooff, voormalig wereldkampioen jiujitsu, raakvlakken met haar sportcarrière: ‘Op foto’s van mij uit die tijd zie je een onzeker, schuchter meisje. Dankzij jiujitsu weet ik hoe moeilijk het is om iets te leren waar je niet goed in bent, wat je voelt als het de eerste keer niet lukt. Daardoor kan ik me in mijn leerlingen verplaatsen. Lesstof waar kinderen moeite mee hebben, hak ik in kleine stapjes. Achteraf beloon ik hen door hen iets te laten doen waar zij goed in zijn. Er zijn ook raakvlakken met coöperatief leren. Bij trainingen heb je ook een maatje nodig. Je helpt elkaar over en weer, samen oefen je al je spieren, je groeit als je vordert.’
Vergelijkbare methodes gebruikt Van den Hooff bij gedragsproblemen: ‘Met kinderen die niet goed meedoen, bijvoorbeeld omdat ze bang of agressief zijn, doe ik eerst voorzichtig een klein spelletje. Later breid ik dat uit door een kind met een klasgenootje te laten spelen en daarna met een grotere groep. Zo was er een jongetje dat nooit mee wilde doen. Door hem positieve aandacht en structuur te bieden, met allerlei spelletjes, ontstond wederzijds vertrouwen tussen hem en de groep. Ik ben trots op wat zo’n kind bereikt.’

Konijntje

Van den Hooff groeide op in een sportief gezin. Moeder zwom als lange-afstandzwemmer van Den Helder naar Texel. Vader stond in Het Gooi bekend als ‘ome Joop van de zwembus’. In een vrachtwagen met een zwembad in de laadbak leerde hij kinderen op speelse wijze zwemmen. Hij bracht zijn dochter de noodzaak bij om kinderen liefdevol te benaderen: ‘Hij zei altijd: “Liefde die je geeft, krijg je terug.” Hij toonde belangstelling en persoonlijke aandacht. Naar zijn voorbeeld wil ik voor mijn leerlingen een tweede moeder zijn, met altijd aandacht voor de sociaal-emotionele kant. Hoe gedragen kinderen zich, is er thuis iets gebeurd? Een konijntje dat is doodgegaan kan veel verdriet geven.’
Haar ouders stimuleerden hun kinderen om te sporten. Van den Hooff zwom al toen ze drie was, maar gaandeweg ontdekte zij de vechtsport. Haar sportleraar Bert van Haren, toen Nederlandse jiujitsu-bondscoach, inspireerde haar tot deze sport: ‘Hij gaf een demonstratie met stokken en een houten mes, zoals Bruce Lee. Spectaculair en gevarieerd. Ik was een van zijn eerste kampioenen en een van zijn eerste leerlingen. Ook hij inspireerde mij. Rechtvaardig en consequent. Zo geef ik les, zo voedde ik mijn dochters op, dat geef ik mee aan stagiairs en zij-instromers die ik begeleid.’
Van den Hooff geeft die begeleiding al acht jaar. Een dankbare taak, vindt ze. ’Mooi om hun drive te zien om met kinderen te werken, te zien hoe ze groeien en hun tanden erin zetten. Maar ook de praktische zaken waarmee ze moeite hebben, zoals klassenmanagement. Omdat ik dit ook ooit heb meegemaakt, kan ik hen daar goed bij helpen. Zowel aankomende leerkrachten als kinderen moeten zich veilig voelen. Wat dat betreft is de sfeer op onze school voor beide categorieën optimaal.’

Lees meer afleveringen van De Biotoop.

Dit artikel verscheen in Didactief, mei 2022.