Zeg jij ook meteen ‘groter dan’ als een leerling per ongeluk ‘groter als’ zegt? Corrigeren werpt vruchten af, maar heeft ook onvermoede bijwerkingen, ontdekten de Nijmeegse onderzoekers. Zij keken naar prestaties van ruim driehonderd middelbare scholieren op het gebruik van hun/hen en als/dan. Leerlingen gingen maar weinig de mist in bij constructies waaraan veel aandacht besteed wordt op school en in de samenleving: fouten als ‘groter als’ en ‘hun hebben’. Moeilijker bleken zinnen met ‘hun’ als meewerkend voorwerp – ‘ik geef hun het boek’ – en ‘twee keer zo groot als’. Leerlingen kozen hier vaak voor ‘hen’ en ‘dan’.Vwo’ers doen het net iets beter dan vmbo’ers bij ‘groter dan’ en ‘ik geef het boek aan hen’, maar opvallend genoeg gingen ze juist vaker de fout in met zinnen waarin ‘als’ of ‘hun’ het goede antwoord was. De onderzoekers schrijven dit toe aan hypercorrectie: het zo goed willen doen dat je het juist fout doet. Leerlingen weten dat ‘groter als’ niet mag en ook dat je liever ‘hen’ dan ‘hun’ moet schrijven en daardoor associëren ze ‘als’ en ‘hun’ met fout taalgebruik. De grammaticaregels voor goed gebruik van ‘als’ en ‘hun’ krijgen op school minder aandacht.
De onderzoekers adviseren om in de grammaticalessen minder te hameren op wat niet mag. Duik in de grammatica zelf in plaats van leerlingen losse regels te leren over wat goed en fout is. Samen het systeem ontdekken en vergelijken met bijvoorbeeld het Engels maakt leerlingen meer taalbewust. Een troost trouwens: volgens de onderzoekers is het verschil tussen ‘hen’ en ‘hun’ zo gekunsteld dat dit ooit wel zal verdwijnen uit onze taal.
Ferdy Hubers, Thijs Trompenaars, Sebastian Collin, Kees de Schepper en Helen de Hoop, Hypercorrection as a By-Product of Education. In: Applied Linguistics, 2019.
Dit artikel verscheen in de rubriek Onderzoek kort in Didactief, april 2019.
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
