Iedere groep telt wel minstens één zo’n leerling. Hij/zij droomt vaak weg, is regelmatig betrokken bij conflicten en heeft moeite om een taak te beginnen en binnen een bepaalde tijd af te hebben. Dit speelt al langere tijd, minimaal 6 maanden, maar waarschijnlijk langer. De leerkracht probeert van alles, ergens anders zitten, een koptelefoon laten opzetten of tot 10 laten tellen. Het lukt de leerkracht niet om hem of haar tot leren te krijgen. Het kind verliest op den duur zelfvertrouwen en gaat school stom vinden. De symptomen wijzen richting ADHD, maar het kind heeft geen diagnose.
Okumura et al. hebben in Japan onderzocht of er sprake is van onderdiagnose van ADHD. Zij focusten zich vooral op de negatieve psychosociale gevolgen voor een kind met onbehandelde ADHD. Aan hun onderzoek deden 2.945 kinderen tussen de 10 en 12 jaar mee. Van deze groep hadden 91 kinderen (3,1%) langer dan 6 maanden symptomen van ADHD en geen diagnose, 50 kinderen (1,7%) hadden symptomen en een diagnose en slechts 7 (0,2%) hadden een diagnose en medicatie. Zij lieten de kinderen en hun ouders (verschillende) vragenlijsten invullen, waarvan de resultaten voor de psychosociale gevolgen werden vergeleken met een controlegroep zonder symptomen van ADHD. Uit de resultaten blijkt dat kinderen met symptomen van ADHD maar zonder diagnose wel sociaal en psychologisch last hebben van hun symptomen van ADHD. De onderzoekers signaleerden een negatief zelfbeeld, depressiviteit, emotionele en gedragsproblemen en problemen in relaties met leeftijdsgenoten. Leerlingen met een ADHD-diagnose hadden ook hun uitdagingen, maar ervoeren minder sociale en psychologische effecten.
Tot nu toe ging het over Japan, maar hoe zijn deze resultaten relevant voor onderwijs in Nederland? In Nederland signaleren niet alleen ouders, maar ook leraren onder anderen ADHD. Er volgt niet altijd na een signalering, onderzoek en/of een diagnose. Uit dit onderzoek in Japan blijkt dat er bij 83% van de kinderen met langdurige symptomen van ADHD die herkend worden door ouders, geen officieel onderzoek heeft plaatsgevonden. Er lijkt dus sprake van onderdiagnose. In Nederland zijn hier geen cijfers over, maar in een vergelijkbaar land als Denemarken zijn die cijfers er wel: daar ontbreekt er bij 57.7% van de leerlingen met symptomen een officiële ADHD-diagnose (onderdiagnose).
De Japanse onderzoekers hebben een duidelijke boodschap: gun een kind met aanhoudende symptomen van ADHD, een officiële diagnose. Wordt de diagnose bevestigd, dan lijken deze kinderen positiever naar zichzelf te kijken en betere relaties met hun leeftijdsgenoten en omgeving te hebben. Ook blijkt dat ze minder hard worden aangepakt voor hun (wan)gedrag door hun omgeving. Of dit alles een gevolg is van de medicatie die volgt op een officiële diagnose, van behandelingen of enkel van de diagnose zelf, moet nog verder onderzocht worden. In ieder geval brengen de conclusies van dit onderzoek de discussie in het onderwijs over wel of niet labels toekennen weer een stap verder.
Yasuyuki Okumura, Syudo Yamasaki, Atsushi Nishida e.a., Psychosocial Burden of Undiagnosed Persistent ADHD Symptoms in 12-Year-Old Children: A Population-Based Birth Cohort Study. In Journal of Attention Disorders, Volume 25, Issue 5.
Dit artikel is het resultaat van een samenwerking van de Universiteit Utrecht en Didactief(online).
En blijf op de hoogte van onderwijsnieuws en de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen!
Inschrijven
