Onderzoek

Escape room voor mbo’ers

Samenwerken is moeilijk voor jongeren. Dat bleek uit verkennend vooronderzoek op school. Studenten van verschillende mbo-opleidingen toonden tijdens groepsopdrachten weinig positieve interactie: zij hielpen elkaar niet, wisselden weinig informatie uit, overlegden niet over een aanpak van de opdracht en stimuleerden elkaar niet om zich in te spannen. Mogelijk heeft de coronapandemie daar mee te maken, opperde de onderwijsinspectie eerder dit jaar (Staat van het Onderwijs, 2022). Jongeren zouden minder goed samenwerken en omgaan met mensen buiten hun eigen vriendenkring.

Maar hoe zorg je dan als docenten dat ze kennis/middelen delen, wederzijdse inspanningen bevorderen en bijvoorbeeld overleggen over de aanpak van een opdracht? Literatuur wees uit dat een virtuele, educatieve escape room die samenwerkingsvaardigheden kan bevorderen (Morrella et al., 2020). Maar wat is dan het werkzame mechanisme in zo’n game waardoor studenten beter samenwerken? Dit antwoord vonden docenten in de sociale interdependentie theorie van Johnson & Johnson (2009). Deze gaat over onderlinge afhankelijkheid: groepsleden zijn zich ervan bewust dat ze alleen slagen als de anderen ook slagen.

Samen in de escape room

Op basis van de aanwijzingen uit de literatuur ontwikkelden vier docenten een escape room voor tweedejaars mbo-studenten, waarin positieve onderlinge afhankelijkheid op verschillende manieren was verwerkt. Studenten werden dus bewust van elkaar afhankelijk gemaakt: zij moesten samenwerken om allerlei fysieke én digitale puzzels over duurzaamheid en voedsel op te lossen. Belangrijkste vorm van onderlinge afhankelijkheid in de escape room was het ‘jigsaw-principe’. Hierbij worden studenten eerst expert over een bepaald onderwerp en daarna delen ze hun kennis met anderen. Studenten werden ingedeeld in groepen van drie. Per groepje kregen zij voorafgaand aan het spel elk een eigen informatiesheet én een eigen rol toebedeeld, passend bij die informatie (consument, supermarktdirecteur en voedingstechnoloog). Zij werden dus expert. Vervolgens werden nieuwe groepjes van drie gemaakt, met daarin van elke rol één student. Deze groepjes gingen de escape room in. Deze bevatte verschillende ‘expert-puzzels’, waarvoor specifieke kennis nodig was van een student. Echter, alle studenten moesten een deel van de puzzel voltooien. De expert moest zijn/haar kennis dus delen, om als groep door te mogen naar de volgende puzzel. Zij waren onderling van elkaar afhankelijk om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Na de escape room werd er gereflecteerd op het geleerde.

‘De escape room deed iets met de groep,
je zag dat er groepscohesie ontstond’

Tijdens de escape room werden videobeelden gemaakt, die docenten later beoordeelden: in hoeverre vertoonden de studenten positieve interacties met elkaar? Na de les werden de studenten ook geïnterviewd. De resultaten werden vergeleken met een voormeting (een ‘gewone’ les met een samenwerkingsopdracht). Johnson & Johnson kregen gelijk, het bleek te werken: het aantal positieve interacties was door de escape room toegenomen. Studenten deelden veel meer kennis en moedigden elkaar veel meer aan om zich in te spannen voor het gezamenlijke doel. Docenten waren erg enthousiast: ‘De escape room deed iets met de groep. Je zag dat er groepscohesie ontstond.’ Studenten vonden het leuk om in teamverband te werken: ‘We hielpen elkaar en waren echt een team.’
 

Kritische noot

Er zijn wel wat kanttekeningen te maken. De mondelinge interactie tussen studenten over hoe zij de puzzels zouden aanpakken, nam niet toe. Studenten overlegden nauwelijks over een strategie om te ontsnappen. Docenten vonden het ontwikkelen van een escape room leerzaam, leuk en effectief, maar ook tijdrovend. Handig dus als een escape room door verschillende klassen kan worden gebruikt. En om collega’s tijd te besparen, vind je in het schema hieronder een stappenplan voor het ontwikkelen van een onderwijs escape room.
 

Wil je aan de slag met een escape room? Ontvang het onderzoeksrapport of het ontwerp van de escape room door een mail te sturen naar [email protected]. Eva Kuijpers-Stinne is docent Handel & Ondernemen | Food & Lifestyle | Voeding & Technologie | Voeding & Kwaliteit aan Lentiz.
 

Bronnen:

Johnson, D. & Johnson, F. (2021). Groepsdynamica: Theorie en vaardigheden (12de editie). Pearson Benelux B.V.

Johnson, D. W. & Johnson, R. T. (2009). An Educational Psychology Success Story: Social Interdependence Theory and Cooperative Learning. Educational Researcher, 38(5), 365–379. https://doi.org/10.3102/0013189x09339057

Morrell, B. L. M., Eukel, H. N., & Santurri, L. (2020). Soft skills and implications for future professional practice: Qualitative findings of a nursing education escape room. Nurse Education Today, 93, 104462. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2020.104462

Verder lezen

1 De escape-game in het onderwijs
2 9 tips om vernieuwing vast te houden
3 Eigenaarschap en vertrouwen (mbo)